دکتر غلامعلی فرزی استاد تمام  مهندسی پلیمر- نانوفناوری  عضو هیات علمی گروه مواد و پلیمر دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه حکیم سبزواری است. این عضو هیات علمی دانشگاه حکیم سبزواری فارغ التحصیل مقطع دکتری در رشته مهندسی پلیمر از دانشگاه اینسای لیون از کشور فرانسه و دوره پسا دکترا در طراحی و ساخت نانو کامپوزیت های پلیمری از دانشگاه لیون ۱ فرانسه می باشد. در ادامه مصاحبه ای در خصوص فعالیت های دکتر فرزی در حوزه ارتباط با صنعت را خواهید خواند.

 لطفا درباره پروژه های ارتباط با صنعت که تاکنون انجام داده اید توضیحاتی ارائه بفرمایید:

در مقاطعی بنده مدیر تولید در صنعت بوده ام وخط تولید راه اندازی کرده ام ، این موضوع خیلی به من کمک می کند که دید صنعتی داشته باشم و از پژوهش های بنیادی به پژوهش های کاربردی برسم. این تجربه صنعتی کمک می کند که نیاز صنعت را بهتر لمس و درک کنم. اعضای هیئت علمی باید در صنعت حضور داشته باشند که این حضور برای رسیدن به یک دید مشترک در راستای تحقق اهداف، واقعا لازم است. در حال حاضر دوره فرصت مطالعاتی اساتید این خلا را تا حدودی پوشش داده است. چون تخصص بنده در حوزه  مهندسی پلیمر است و در دوره دکترا و فوق دکترا در حوزه نانو فناوری پلیمرها کار کردم طبیعتا پروژه هایی که من تاکنون انجام دادم اکثرا در حوزه مهندسی پلیمر و نانو فناوری پلیمر ها است.

*فوم های پلیمری

فوم های پلیمری گستردگی نسبتا زیادی دارند . تولید فوم های پلیمری با دانسیته های متفاوت که کاربردشان عایق سازی سامانه های مختلف شامل عایق صوتی و عایق گرما و سرما و نیز عایق الکتریکی هست، به عنوان مثال در صنعت ساختمان و یا صنعت خودرو  استفاده می شود. امروزه این فوم ها به عنوان سقف در صنعت ساختمان استفاده می شوند. همین سیستم برای تولید بتن سبک در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی فوم و کاربرد آن در بیشتر صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.خوشبختانه تجربه خوبی در این زمینه وجود دارد و ما یک پروژه خیلی خوب را در صنعت خودرو در همین موضوع به صورت عملیاتی انجام دادیم. خط تولید  فوم پلی یورتان و تزریق آن به بدنه های خودرو های خاص را راه اندازی و شخصا به عنوان مدیر تولید فعالیت داشتم. در حال حاضر امادگی داریم از تجربیات گذشته استفاده کنیم و خط تولید فوم های پلی یورتان را راه اندازی کنیم و همچنین هر گونه فوم پلیمری را بررسی کنیم و فناوری ان را تدوین و تحویل بخش صنعت بدهیم.

* رنگهای صنعتی و پوشش های دکوراسیونهای چوبی

پروژه بعدی در مورد پوشش های دکوراسیون های چوبی بود. در واقع اینها پوشش های شفافی هستند که روی چوب برای حفاظت و زیبایی مورد استفاده قرار می گیرند. این  پوشش ها در داخل کشور تولید می شوند ولی بعضا کیفیت مناسبی ندارند و  همین منجر به استفاده از نمونه خارجی آن می شد که علاوه بر آسیب رساندن به تولید داخل ارزبری زیادی را هم داشت.

ما یک نمونه را در داخل آزمایشگاه ساختیم و سپس آنرا در اختیار چند کارفرما برای تست قرار دادیم و تست های آزمایشگاهی را هم خودمان گرفتیم، همه اینها منجر به ارائه یک پوشش شفاف و با کارایی بالا و سختی مطلوب شد که از محصولات موجود در بازار کیفیت بسیار بالاتر و قیمت کمتری داشت. این فناوری را ما در اختیار داریم و می توانیم برای هر مجموعه ای در داخل یا خارج کشور راه اندازی کنیم.

*مالچ های پلیمری

تجربه دیگری از پژوهش های  بنده در سال ۱۳۸۹ همزمان با انتقال از تهران به سبزوار آغاز شد و انتقال بنده با یک پروژه ارتباط با صنعت با حجم قرارداد ۱۰۰ میلیون تومان همراه شد که موضوع آن ساخت مالچ های (هیدروژلهای) پلیمری برای تثبیت گرد و غبار بود. با توجه به موضوع پروژه، گسترده ای که انجام دادیم،  ضمن معرفی یک مالچ زیست سازگار پلیمری که با آب مخلوط می شود و پس از پاشش روی سطح از تولید گردو غبار جلو گیری می کند. از طرفی،  مالچ ها در کشاورزی می توانند از تبخیر آب جلوگیری کنند و در برابر کم آبی مقاومت درختان را افزایش دهند.

*کپسول های هیدروژلی

پیشنهاد ما به سازمان محیط زیست کشور برای حل معضل ریزگردها در کشور واضح و روشن هست،  با استفاده از تجربه گذشته که در دهه ۴۰ شمسی و تلفیق با فناوری های نوین بتوانیم در سراسر کشور کاشت درختچه ها را توسعه داده و از پیشروی بیابان و ایجاد گرد و غبار جلوگیری کنیم. که نمونه این کار به صورت سنتی در دهه ۴۰ در جنوب سبزوار باعث به وجود آمدن طاغزار شد و تا حدودی از گرد و غبار جلوگیری کرد

در ادامه پروژه قبل،  هیدروژل هایی تولید کردیم که چندین برابر وزن خود آب  جذب می کنند که این کمک می کند به آبرسانی گیاهایی که در منطقه کاشته می شود. طبعا این موارد کاربردهای کشاورزی هم به صورت گلخانه ای و هم به صورت کشت در محیط بیرونی دارند که منجر به کاهش نوبت آب دهی می شود. با استفاده از این هیدروژلها ما کپسول هایی درست کردیم که با ابعاد  متعدد که محتوی بذر، هیدروژل و کود هستند. می توان در فصل کشت در مناطق مورد نظر کاشت و بعد از طی فرایند بذر رشد کرده و تبدیل به درختچه می شوند و از گرد و غبار جلوگیری کند.تست های عملیاتی زیادی در کرج، سبزوار انجام شد. یک تست میدانی بسیار وسیعی در بیایان های کاشان انجام دادیم. پنج قطعه گنج هزار متر را با این مالچ ها پوشش دادیم و حداقل یک بازه زمانی یک ساله را جواب می دهند.

* کیسه های جاذب پلیمری

اخیرا با توسعه این مالچ ها کیسه هایی تولید می کنیم که کاربرد چندگانه دارند: اولین کاربرد در هنگام وقوع سیلاب است که مسیر سیلاب را کنترل کنیم. یک کیسه ۵۰گرمی که زمانی که آب به آن برسد تبدیل به یک کیسه ۱۰ کیلو گرمی می شود و می تواند به عنوان سیل بند مفید واقع شود. این کیسه ها در ابعاد مختلف قابل طراحی هستند.  دومین کاربرد استفاده در کشت های دیم است که کنار درخت گذاشته می شود و با کمبود رطوبت خاک این پلیمرها آب ذخیره شده در خود را به خاک می دهند.

*پوشش های با کاربرد خاص

پروژه بعدی پوشش های خود تمیز شونده برای شهرداری مشهد در محل پل آزادی اجرا شد. بعد از شش ماه بازدیدی که به عمل آمد بسیار تمیز تر از مکان های دیگر بود که بیان کننده موفقیت پروژه بود. که فعلا در بازار داخلی مشابه آنرا نداریم و آمادگی و توانایی ساخت و تولید این محصول را داریم.

مدت زیادی هم در حال مطالعه بر روی یک نوع پوشش هستیم به نام پوشش های خود ترمیم شونده که در صنایع نفت و گاز و شرکت های خودرو سازی کاربرد فراوانی می توانند داشته باشند. که در همین راستا یک پروپوزال به شرکت گاز دادیم و در حال بررسی است.

ما در بحث پوشش ها از ابتدایی ترین تا پیشرفته ترین نوع آن که هنوز در دنیا به مرحله عملیاتی نرسیده، برای طراحی و ساخت و یا راه اندازی خط تولید آن آماده همکاری با هر ارگانی هستیم.

*فولوکولنت

با توجه به کمبود آب در کشور و مصرف زیاد آن در صنایع ، پلیمری تولید شده(فولوکولنت) که با استفاده از آن پساب صنعتی تصفیه و دوباره به چرخه صنعت بازگردانده می شد.برای این منظور ما نیاز به یکسری پلیمرهای الکترولیتی داریم که با ذرات معلق در پساب برهم کنش ایجاد کنند و منجر به ته نشینی این ذرات در یک مدت زمان کمی می شوند. و قسمت بالای آب را می توان دوباره به چرخه صنعت بازگرداند. که کاربرد آن در صنایع فلزی مانند فولاد ، مس و … می باشد. در بعضی شرکت ها از این محصول استفاده می کنند که وارداتی و قیمت بالایی دارد که در بعضی مواقع توجیه اقتصادی ندارد. طبیعتا یک محصول بومی می توانند تاثیر بهتری چه در کیفیت و یا قیمت داشته باشد و از خروج ارز و وابستگی  هم جلوگیری می شود.

*شیشه های رسانا

شیشه رسانای الکتریسیته با روکش FTO  جهت استفاده در نانو افزاره های الکترونیکی یکی از شاخه های کاربردی در حوزه تخصصی بنده است. ساخت سنسور و دیود را در محیط آزمایشگاهی انجام داده ایم سلول های خورشیدی پلیمری یکی از محورهای اصلی کار ما است. شامل نسل سوم و چهارم این سلول ها می شوند. لایه فعال این سلول ها افزاره های پلیمری است.یکی از لایه های این  سلول ها شیسه های رسانا است. از یک طرف جذب کننده نور خورشید است و از طرف دیگر رساناست و ارتباط خوبی با دیگر لایه های سلول های خورشیدی می تواند داشته باشد. این شیشه ها کاملا تجاری شده و نسبت به نمونه داخلی آن ها میزان رسانایی بالاتری دارد. در راستای سلول های خورشیدی ما یک شبیه ساز خورشید ساختیم که کاربرد سه گانه دارد اولین کاربرد برای تست های سلول های خورشیدی استفاده می شود. کاربرد دیگر آن برای ویروس کشی با بازه زمانی طولانی استفاده می شود، همچنین مصارف کشاورزی برای تامین نور گلخانه ها استفاده می شود.

*انکپسولاسیون داروهای ضد سرطان

داروهای ضد سرطان عوارض زیادی دارند و در بعضی مواقع سلول های سرطانی کنترل می شوند ولی عوارض آن دارو مشکل جدیدی برای فرد به وجود می آورد. وظیفه خود دانستیم با هدف کاهش عوارض و تاثیر گذاری بهتر دارو کار کنیم. یک تیم بین المللی شامل استاتید دانشگاه های فرانسه، انگلستان و متخصصین انکولوژی تشکیل شد. غلظت دارو یک مقدار بهینه دارد و بالاتر و یا پایین تر شدن این غلظت می تواند عوارض زیادی به جای آورد.ما با استفاده از غشاهای پلیمری که دور این دارو قرار دادیم رهایش دارو را کنترل و بهینه کردیم. که در حال انجام کارهای تحقیقاتی هستیم. داروهایی کار می کنیم که مربوط به درمان سرطان مغز است.

*صنعت نفت

صنعت نفت کشور ما از یک موضوعی رنج می برد و آن هم پایین بودن عدد اکتان بنزین مصرفی است.کیفیت نسبتا پایینی دارد.موضوع بعدی در مخازن نگه داری بنزین است. در این مخازن لایه ای از آب و یا موادی که ساختارش مثل آب است (فاز آب) به وجود می آید که باعث خوردگی مخزن ها می شود. این لایه ها نه تنها باعث بهبود عدد اکتان بنزین نمی شوند بلکه معضل جدیدی به وجود می آورند. ما همزمان توانستیم با آنکپسوله کردن این حلال ها عدد اکتان بنزین را افزایش دهیم و هم از جدایش فازی جلوگیری کردیم. عدد اکتان آن را از ۸۷ به ۹۳ ارتقا داده ایم.

پروژه بعدی در مورد پوشش های خاصی است که دمای داخل مخازن را ثابت نگه میدارد. مثلا شهر سبزوار که دمای هوای ممکن است به بالای ۴۰ درجه برسد با استفاده از این پوشش ها در جداره های مخازن دمای مایع داخل مخزن بسیار کمتر از دمای بیرون مخزن می باشد که از تبخیر مقدار زیادی از این محصولات نفتی جلوگیری می کند. این دو محصول در حوزه صنعت نفت تجاری شده و آماده همکاری با صنایع نفت و گاز هستیم.

ظاهرا طرح های شما بازخورد رسانه‌ای مناسبی نیز داشته است؟

بله، همین طور است. خوشبختانه، با توجه به عملکرد مطلوب این طرح ها گزارش خبری از این فعالیت گرفته شد و در شبکه خراسان رضوی و بعضا شبکه سراسرس و سامانه های وزارت علوم پخش شد. همچنین در خبرگزاری ها و در سایت دانشگاه نیز پوشش خبری مناسبی از این فعالیت صورت پذیرفت.

صاحبان صنایع چگونه می‌توانند با شما در ارتباط باشند؟

علاقه مندان و صنعتگران گرامی برای آشنایی بیشتر با این پروژه ها می توانند با دفتر کارآفرینی و ارتباط با جامعه دانشگاه حکیم سبزواری  از طریق راه های ارتباطی زیر تماس حاصل نمایید.