دانشگاه حکیم سبزواری  طی دو سال اخیر به دور از حاشیه پردازی های غیر ضروری و با تمرکز بر اصلاح و ارتقای عملکرد پژوهشی خود گام های مهمی برداشته است که نتایج کمی و کیفی آن در بخش های مختلفی همچون افزایش تولید مقالات، چاپ و انتشار کتاب ها، همکاری های علمی بین المللی و به روز رسانی سامانه های پژوهشی نمایانگر است.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، جلب اعتماد و تکریم اعضای هیات علمی جهت ارتباط حسنه میان استادان و محققان با حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه، ارتقای کمی و کیفی تولیدات علمی استادان به‎ ویژه در حوزه انتشار کتاب های دانشگاهی و مقالات علمی- پژوهشی معتبر بین المللی، انعقاد تفاهم نامه با دانشگاه های معتبر جهان و  گسترش تعاملات بین‎ المللی دانشگاه، برگزاری کنگره ها و همایش های بین المللی و ملی، تقویت رابطه ارتباط صنعت و جامعه با دانشگاه، مدرن سازی سیستم‎ های خدماتی کتابخانه و برقراری امکان دسترسی به پایگاه های اطلاعاتی علمی جهانی، ساماندهی امور مهمی چون پژوهانه استادان، جذب گرنت از بخش های اجرایی کشور و … بخشی از دستاوردهای حوزه پژوهشی دانشگاه حکیم سبزواری در دو سال گذشته است.

دکتر علی اصغر مولوی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه حکیم سبزواری در گفت وگویی با  روابط عمومی دانشگاه به تشریح دستاوردهای این حوزه پرداخت که مشروح پرسش و پاسخ های این گفت و گو به شرح ذیل است:

*چارچوب های فعالیت حوزه پژوهشی در دور جدید فعالیت های دانشگاه حکیم سبزواری چیست؟

آگاهی دارید که دانشگاه حکیم سبزواری به لحاظ بسیاری از شاخص‎ها مانند تعداد دانشجو، تعداد استاد، فضاهای فیزیکی و نقش تحقیقاتی و پژوهشی در گسترش حوزه های دانش در منطقه شرق کشور دارای جایگاه ویژه ای می باشد، بنابراین انتظار می رود دانشگاهی با چنین ظرفیتی بتواند در عرصه دانش و پژوهش کشور و حتی در عرصه جهانی در خارج از مرزهای ملی نیز نقشی فعال و برجسته ایفا کند.

با این پیشینه در ابتدای فعالیت به این جمع بندی رسیدیم که باید با برنامه ای جامع  حرکت کرد، بنابراین حوزه ی معاونت پژوهشی علاوه بر مسئولیت مستقیمی که در امور  پژوهشی بر عهده دارد، شروع به آماده سازی زیرساخت ها در بخش های فناوری اطلاعات، ارتباط با صنعت و حمایت از هسته های دانش بنیان در قالب مرکز رشد واحدهای فناور کرد.

از جمله چارچوب های فعالیتی دانشگاه  در بخش آماده سازی زیر ساخت ها، اجرایی نمودن گرنت و فراهم آوردن آزمایشگاه های مجهز از جمله ایجاد آزمایشگاه مرکزی پویا جهت طرح های مطالعاتی اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی و هم چنین فراهم آوردن شرایط برگزاری کارگاه ها آموزشی با حضور اساتید خبره از دانشگاه های معتبر کشوربرای شرکت های دانش بنیان در مراکز رشد و محققان مرکز ارتباط با صنعت می باشد.

از دیگر مباحثی که حوزه ی پژوهش به صورت زیربنایی پیگیری کرد احیای بحث پژوهانه ( گرنت) و تسهیل نمودن حضور اعضای هیات علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در قالب فرصت های مطالعاتی کوتاه و بلند مدت در دانشگاه ها و مراکز بین المللی بود، زیرا ما در مجموعه مدیریتی دانشگاه معتقدیم یکی از مهمترین رسالت های حوزه ی پژوهشی، حرکت در مرزهای دانش و ارتباطات بین المللی با مراکز علمی بزرگ دنیا می باشد که سبب رونق علم و پژوهش می شود. برای رسیدن به این هدف باید بتوانیم با دانشگاه های داخل و خارج همکاری های مستمری برقرار کنیم و البته مهمتر از این همکاری ها بحث نهادینه سازی این ارتباطات است که باعث افزایش کیفیت پژوهش ها و هم آشنایی بیشتر اساتید و اعضای هیات علمی ما با مرزهای دانش و گرفتن ایده های نو و تازه در مباحث پژوهشی خواهد شد.

از دیگر بخش هایی که به صورت زیرساختی در طی دو سال اخیرمورد توجه قرار گرفت، بحث مربوط به دسترسی اعضای هیات علمی و دانشجویان ما به منابع و مقالات و پژوهش های روز دنیا بود، که خوشبختانه این مهم نیز با ۲۰۸ پایگاهی که به صورت آنلاین در سامانه کتابخانه مرکزی دانشگاه در دسترس همگان است و خرید کتاب های الکترونیکی جدید و تجهیز کتابخانه مجازی دانشگاه فراهم شد.

*شما به عنوان یکی از محققان کشور و کارشناسان حوزه ی پژوهش که عناوین و افتخاراتی را بدست آورده اید، آسیب‏های ساختاری حوزه ی امور پژوهشی را در چه موارد می بینید؟

از جمله آسیب هایی که در حوزه ی پژوهش احساس می شود بعضا غلبه این تفکر است که اگر امروز هزینه ای صرف پژوهش کردیم در کوتاه مدت این هزینه باید جبران شود واین که پژوهش باید زود بازده باشد، در صورتی که این تفکر، تفکر صحیحی  نیست؛ به واقع پژوهش و کار تحقیقاتی به مانند درخت گردویی است، که برای رسیدن به ثمر دهی و محصول باید سال ها مراحل داشت و پرورش خود را سپری کند، اما پس از ثمر دهی، دیگر برای سالیان متمادی می توان از محصول آن بهره برد. پژوهش هم بدین منوال است شاید دیر به ثمر برسد، اما برای سالیان سال پرثمر و مفید خواهد بود. به همین جهت است که بخش قابل توجهی از درآمد ناخالص ملی کشورهای توسعه یافته به بحث پژوهش و آموزش اختصاص می یابد، چون این کشورها می دانند آموزش و پژوهش دو رکن اصلی و موتور مولد پیشرفت در جوامع هستند. از دیگر آسیب های مباحث پژوهشی که در ایران بیشتر دیده می شود، نداشتن روحیه کار جمعی است؛ یعنی ما محققان به خوبی روحیه جمعی کار کردن را فرا نگرفته ایم. البته که این مشکل در سال های گذشته تا حدودی مرتفع شده، اما هنوز هم دیده می شود. باید بدانیم تحقیقات و پژوهش های گروهی، پژوهش های ساختارمند و سیستماتیک هستند؛ که در آن ساختار تیمی بسیار مهم است، زیرا در این حالت پژوهش، قائم به یک فرد نیست و البته که کنار هم قرار گرفتن چند تفکر و ایده، سبب توسعه مناسب پژوهش خواهد شد. آسیب دیگری که می توانم به آن اشاره کنم استفاده نادرست از امکانات است، معتقدم که ما در کشور امکانات پژوهشی بسیاری داریم، اما نتوانستیم از این امکانات استفاده مناسب را داشته باشیم و بعضا این امکانات در اختیار عده معدودی قرار گرفته، اعتقاد ما در حوزه ی پژوهشی دانشگاه حکیم این است که باید با اشتراک گذاری امکانات و ایده ها به شکوفا شدن امر پژوهش در کشور کمک کنیم.

* رابطه دانشگاه حکیم سبزواری با صنعت چگونه است؟

در بحث ارتباط  دانشگاه با صنایع در ابتدا باید به نکته ای اشاره کنم و آن اینکه، در سالیان گذشته متاسفانه دیوار بی اعتمادی بین دانشگاه و صنعت تشکیل شده بود و صنعت تا حدودی به دانشگاه بی اعتماد شده بود البته قسمت اعظم  این بی اعتمادی به عملکرد دانشگاه بر می گردد، متاسفانه عده ای از محققان ما کارهای پژوهشی برای صنایع را از جمله کارهای فانتزی قلمداد کرده بودند و به صورت جدی وارد مباحث و مشکلات صنایع نشده بودند و این خود باعث شده بود که نتایج تحقیقاتی آنها گاها مورد استفاده صنایع قرار نگیرد و دردی از آنها  دوا نکند، که این خود سبب سلب اعتماد صنایع از دانشگاه شده بود.

از این جهت رویکرد ما در مجموعه ی پژوهشی دانشگاه حکیم سبزواری در سالیان اخیر جهت شکستن این دیواربی اعتمادی این بود که، ما به سمت صنایع رفتیم تا  به صورت عملیاتی به معضلات و مشکلات این بخش رسیدگی کنیم و پروژه های مفید و موثر را جهت مرتفع کردن مشکلات این بخش تعریف کنیم. برای رسیدن به این هدف در سال گذشته بخشی از بودجه تحقیقاتی دانشگاه را به مشارکت دو جانبه در پروژهای صنعتی اختصاص دادیم، تا اینگونه هم صنعت و هم جامعه بدانند وقتی دانشگاه سهمی از بودجه را متقبل می شود، به دنبال کار تزینیی و فانتزی نیست، بلکه به دنبال رسیدن به نتایج و رفع موانع و اعتلای اقتصادی جامعه است . از این رو ما پروژه های ارتباط با صنعت دانشگاه را در دو گروه دسته بندی کردیم، دسته اول پایان نامه های کاربردی دانشجویان تحصیلات تکمیلی است که در صورت تایید این پروژ ه ها توسط  دانشگاه و صنایع، به هر میزان صنعت بودجه در اختیار پژوهشگر قرار دهد به همان میزان دانشگاه نیز در این پژوهش سرمایه گذاری می کند.

دسته دوم پروژه های بنیادی هستند، یعنی مشارکت محققان دانشگاه در پروژه های بین المللی، در این خصوص نیز دانشگاه تا جایی که در توان داشته با استفاده از فراهم آوردن بودجه فرصت های تحقیقاتی کوتاه و بلند مدت و اختصاص گرنت پژوهشی زمینه مشارکت پژوهشگران خود را در پروژ ه های بین الملی فراهم آورده و هم اکنون محققان و اعضای هیات علمی ما در پروژه های بین دانشگاهی با دانشگاه های ایتالیا، کانادا، فرانسه، هلند، سوئد، ژاپن و … همکاری دارند، گرچه این مراکز سهم بیشتری از ما در حمایت از تحقیقات پژوهشگرانمان بر عهده گرفتند اما ما نیز بنا داریم سهم حمایتی خود را روز به روز بهبود بخشیم.

* این رویکرد جدید دانشگاه حکیم سبزواری در ارتباط با صنعت چه نتایجی در بر داشته است؟

باید اذعان کنم این رویکرد در بهبود فرایند ارتباط دانشگاه با صنعت نقش اثر گذاری داشته به طوری که در دو سال گذشته ما با رشد نسبتا مناسبی در قراردادهای ارتباط با صنعت رو به رو  بودیم و در این دو سال گذشته بیش از  ۵۰پروژه در این مبحث تعریف شده است و این رشد خود بیانگر این مهم است که ما تا حد زیادی در شکستن دیوار بی اعتمادی میان صنعت و دانشگاه مناسب عمل کرده ایم.

* در حوزه تولید مقالات علمی پژوهشی و ISI دانشگاه حکیم سبزواری در چه جایگاهی قرار دارد؟

*با توجه به آمار در تولید مقالات، هم رشد بسیار خوبی داشته ایم و نمودار تولید مقالات پژوهشی ما در سالیان اخیر شیب صعودی بسیار خوبی را به خود گرفته است که همین جا باید از تمامی همکاران هیات علمی که زحمت این مهم را کشیده اند تشکر و قدردانی نمایم.

به طوری که  طی سال های اخیر، سرانه تولید مقاله پژوهشی اعضای هیات علمی دانشگاه در نشریات معتبر بین المللی از ۶۷ صدم در سال ۹۲ به حدود ۲ در سال ۹۴ رسیده است، این در حالی است که سرانه تولید مقاله در کنفرانس های علمی و پژوهشی با رشد بسیار خوبی که داشته از مرز ۲  مقاله به ازای هر عضو هیات علمی عبور کرده و آمار نشان می دهد در سال میلادی گذشته اعضای هیات علمی دانشگاه ۴۹۰ مقاله پژوهشی در مجلات معتبر بین المللی و ۵۵۰ مقاله نیز در کنفرانس های داخلی و خارجی ارائه کرده اند.۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴۴

* این رشد محصول چه فرآیندها و اقداماتی بوده است؟

این موفقیت قبل از هر چیز مدیون تلاش همکاران محترم و همچنین نگاه مدیران دانشگاه به ضرورت تحول و هدایت دانشگاه در مسیر فعالیت های علمی و پرهیز از حاشیه‎ هاست و در گام دوم نتیجه حرکت با برنامه است.
بدیهی است که یکی از گام های اساسی هر برنامه شناسایی نقاط قوت و ضعف سازمان است وبر این اساس ما پس از تجزیه تحلیل فرایندهای مختلف، مجموعه همکاران خوب حوزه معاونت پژوهشی تلاش نمودیم که با فراهم آوردن شرایط مطلوب زمینه اعتلای بیشتر  را ایجاد کنیم. این رشد محصول فرایندهایی از جمله، تکریم اساتید و ارزش دهی به فعالیت های پژوهشی ، افزایش بودجه تحقیقاتی طی سالیان اخیر، اختصاص پژوهانه ( گرنت پژوهشی) به محققان و فراهم آوردن فرصت های مطالعاتی کوتاه و بلند مدت برای پژوهشگران دانشگاه بوده و امروز خوشحالیم که اعضای هیات علمی ما بسیار فعال و پویا ظاهر شده اند و علاوه بر شوق و ذوق پژوهشی، دغدغه کار با کیفیت را دارند.

* انعقاد تفاهم نامه همکاری های علمی بین المللی یکی از شاخص‎های رتبه ‎بندی دانشگاه‎هاست، دانشگاه حکیم سبزواری  در این زمینه چه اقدامی انجام داده است؟

از آن رو که مجموعه ی مدیریتی دانشگاه اعتقاد بسیاری به گسترش تبادلات علمی و پژوهشی با دانشگاه ها و مراکز علمی معتبر جهان دارد که حاصل این رویکرد انعقاد تفاهم نامه با دانشگاه تورین ایتالیا، لیون فرانسه و غالب افغانستان در سال گذشته بود و ۲عضو هیات علمی و ۴ دانشجوی دکتری دانشگاه در دانشگاه تورین فرصت تحقیقاتی یا مطالعاتی خود را گذرانده یا در حال گذراندن هستند، همچنین یک دانشجوی دکتری مشترک هم با دانشگاه تورین داریم که پس از فارغ التحصیل شدن دانشجوی دیگری را نیز به صورت مشترک نیز خواهیم گرفت. از سویی دیگر دو عضو هیات علمی و ۲ دانشجوی دکتری جهت انجام پروژه ای تحقیقاتی به دانشگاه لیون فرانسه اعزام شده اند.

* گسترش همکاری های علمی بین المللی یکی از موضوعات مورد تاکید وزارت علوم و از شاخص های سنجش عملکرد علمی دانشگاه هاست، اقدامات دانشگاه حکیم سبزواری در این زمینه چگونه بوده است؟

* باید بگوییم متاسفانه در سالیان گذشته به این بحث توجه خوبی نشده و فرصت های تحقیقاتی بین المللی عملا حذف شده بود، با توجه به اعتقاد مدیران دانشگاه به اینکه فرصت های مطالعاتی و تحقیقاتی اعضای هیات علمی در دانشگاه ها و مراکز خارج از کشور نقش بین المللی سازی در دانشگاها را برعهده دارند، در دو سال گذشته زمینه این حضور برای بیش از ۳۵ مورد  فراهم شد و هم اکنون تعداد زیادی از اعضای هیات علمی و دانشجویان دکتری ما در دانشگاه ها و مراکز بزرگ علمی دنیا در حال گذراندن فرصت های مطالعاتی کوتاه مدت و بلند مدت هستند. از دیگر ارتباطات بین المللی همکاری و تبادل علمی با مرکز بین المللی سرن، مرکز بین المللی فیزیک نظری پرفسور عبدالسلام، بنیاد هوم بولت، موسسه مکس پلانگ و بنیاد اراسموس می باشد.

فعالیت دانشگاه حکیم سبزورای در برگزاری  کنفرانس ها و همایش هایی در سالیان اخیر چگونه بوده است؟

در رابطه با برگزاری همایش های ملی و بین المللی باید گفت دانشگاه حکیم سبزواری در دو سال گذشته میزبان هفت کنگره و همایش بوده که از این میان کنگره سربداران و همایش سیمان و افق پیش رو به صورت بین المللی و شیش همایش دیگر در سطح ملی و با کیفیت مناسب برگزار شده است.

فعالیت دانشگاه حکیم سبزواری در زمینه تهیه و انتشار کتاب و نشریه علمی در چه سطحی است؟

دانشگاه حکیم سبزواری دو نشریه علمی پژوهشی دارد که اندیکس ISC نیز دارند و در مرکز علوم جهان اسلام ثبت شده اند و ۲ مجله جدید در زمینه جغرافیا و ادبیات فارسی در سال گذشته منتشر شده که منتظر رنکینگ آنها نیز هستیم. از طرفی بنا داریم اولین مجله انگلیسی با رویکرد ISI را در سال ۹۵ منتشر کنیم.

در حوزه  انتشارکتاب نیز اعضای هیات علمی ما در سه سال گذشته بیش از ۹۰ کتاب را منتشر کردند که این کتاب ها با مشارکت ۲۰ تا ۵۰ درصدی حوزه ی پژوهش دانشگاه در بحث هزینه های انتشار صورت گرفت. و سه کتاب در عرصه بین المللی نیز همکاران خوب ما به زبان انگلیسی منتشر شده است.Hadi Dehghanpour-043

رویکرد پژوهشی دانشگاه حکیم سبزواری در ارتباط با جامعه و معضلات اجتماعی چگونه است؟

ما در دانشگاه حکیم سبزواری اعتقاد داریم که نقش دانشگاه باید در جامعه پررنگ تر شود و دانشگاه به جایگاه اصلی خود در اجتماع پیدا کند و در فرایندهای مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی  تاثیرگذار باشد. ازاین رو در سالیان اخیر رویکرد و چارچوب اعتقادی ما تنها خلاصه به بحث ارتباط دانشگاه با صنعت نشد، بلکه به صورت جدی و بنیادی به مباحث ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه پرداختیم، به واقع معتقدیم که بسیاری از مشکلات و آسیب های اجتماعی و فرهنگی موجود در جامعه به صورت بنیادی باید از سوی پژوهشگران دانشگاهی مورد تفحص و کاوش قرار گیرد تا بتوان راهکارهای اصولی  در جهت  رفع این موانع تبیین کرد و البته این مهم بر عهده دانشگاه مخصوصا پژوهشگران حوز ه ی علوم انسانی که در سالیان اخیر به این موارد به خوبی ورود پیدا کرده اند اما نیاز است به صورت جدی تر این مباحث دنبال شود.

سخن آخر خود را بیان کنید؟

در پایان باید از کلیه ی همکاران محترم هیات علمی  و کارکنان دانشگاه در تمامی سطوح و بخش های دانشگاه نهایت سپاسگزاری را داشته باشم زیرا این دستاوردها حاصل نشد مگر، با همت و اراده و کار جمعی همه این عزیزان. ما در حوزه ی پژوهش اعتقاد راسخ به این جمله داریم

Together We can Make a Difference  

” با همدیگر می توانیم تغییر را ایجاد کنیم.”