وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر ضرورت توجه به دیپلماسی علمی در آموزش عالی گفت: هر هیات علمی باید با یک دانشمند خارجی مشارکت علمی داشته باشد؛ چرا که اعتقاد داریم علم عنکبوت‌وار اثربخشی ندارد. یکی از ویژگی‌های علم این است که در آن مالکیت مطرح نیست و ارزش علم به انتشار آن است.
به گزارش اداره کل روابط عمومی وزارت علوم، دکتر محمدعلی زلفی‌گل در مراسم تکریم رئیس سابق و معارفه سرپرست دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی که عصر امروز چهارشنبه ۱۲ آبان ماه برگزار شد، گفت: اختلاف بیش از ۲۰ هزار سند علمی با ترکیه نشان می دهد که تلاش‌های جامعه علمی واقعاً موثر بوده است.
*تاکید وزیر علوم بر همکاری های علمی بین المللی دانشگاه ها
وی افزود: ما در عرصه دیپلماسی، خوب عمل کردیم، اگرچه کافی نیست و باید هدفمان این باشد که هر هیات علمی با یک دانشمند خارجی مشارکت علمی داشته باشد؛ چرا که اعتقاد داریم علم عنکبوت وار اثربخشی ندارد. یکی از ویژگی های علم این است که در آن مالکیت مطرح نیست و ارزش علم به انتشار آآناست.
دکتر زلفی‌گل ادامه داد: معنای ۲۰ میلیون تحصیلکرده دانشگاهی این است که جامعه ایرانی با چند دهه قبل فرق کرده و تبدیل به جامعه فرهیخته و فرهنگ مدار دین باور و هویت مدار شده است. این دستاورد بزرگ می طلبد که ما قدردان جامعه دانشگاهی کشور باشیم اعم از اعضای هیات علمی و یاوران علمی.
وزیر علوم اظهار داشت: باعث افتخار است که امروز چندین شرکت علمی کشور ما توانسته‌اند واکسن کرونا تولید کنند و امروزه تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان ما قابل ملاحظه است؛ اگر چه کافی نیست، اما همه اینها دستاوردهای جامعه دانشگاهی است. جامعه دانشگاهی ما عامل اصلی موفقیت‌های کشور بوده است، اگر در عرصه نظامی و امنیتی و پزشکی و رفاه اجتماعی توفیقاتی داشتیم، نتیجه حضور موثر دانش آموختگان دانشگاه‌ها در عرصه‌های مختلف بوده است.
*نمایه کردن مجلات علمی به زبان فارسی
دکتر زلفی گل یکی از برنامه‌های جدید وزارت علوم را نمایه کردن مجلات علمی به زبان فارسی عنوان کرد و گفت: مجلات علمی در پایگاه های استناد علمی به ۳۲ زبان نمایه می شود و برای نمایه شدن مجلات فارسی یک شاخص هایی لازم دارد و حتماً لازم نیست متن برون داد ما انگلیسی باشد. ما در انجمن شیمی ایران بعد از دو سال مجله پژوهش های شیمی را به زبان فارسی نمایه کردیم. یکی دیگر از کارهایی که در دیپلماسی علمی می توانیم داشته باشیم، تلاش کنیم مجلاتمان بین المللی شود.
وزیر علوم با بیان اینکه برنامه‌ریزی کردیم که سالی ۵ درصد از مجلات ما نمایه شود، گفت: وقتی از کشورهای دیگر تقاضای پسادکتری دارند یعنی آن دانشگاه مرجعیت علمی پیدا کرده است. خوشبختانه بحث مرجعیت علمی در دانشگاه‌های ما جدی گرفته شده است که البته کافی نیست و بهتر است حداقل هر عضو هیات علمی با یک محقق خارج از کشور ارتباط علمی و رفت و آمد علمی داشته باشند.
*ضرورت توجه دانشگاه ها به پتانسیل های خود برای الگو شدن
وزیر علوم همچنین ضمن تاکید بر اینکه، هر دانشگاهی باید ایده، نوآوری و پتانسیل خاص خود را داشته باشد، افزود: در این صورت وزارت علوم نیز این موفقیت را برای سایر دانشگاه ها و مراکز علمی کشور الگوسازی و به سایر دانشگاه ها معرفی خواهد کرد.
دکترزلفی گل اظهار کرد: این دیدگاه باید اصلاح شود و منتظر شق القمر وزارت علوم نباید باشید، این از ایراداتی است که فکر می کنم وجود داشته است. هر دانشگاه باید وزارت علوم را مدیریت کند و خوراک فکری و ایده های جدید ارائه دهد.
وی اظهار کرد: درست است که وزارت علوم باید یک مغز باشد، اما وزارت علوم تنها یک سیستم هدایتگر است و اهرم هایی که در دانشگاه ها وجود دارد، وزارت علوم از آنها خالی است.
وزیر علوم تاکید کرد: اهرم ها و بازوهای وزارت علوم به طور حتم دانشگاه ها و پژوهشگاه ها هستند و امیدارم این مساله مورد توجه جامعه دانشگاهیان کشور قرار گیرد.
*وزارت علوم تحقیقات کاربردی در کشور را توسعه می دهد
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در بخش دیگری اظهار کرد: برخی اوقات سیاستمداران و افراد دلسوز معتقدند که مقالات دانشگاهی به چه دردی می خورد، این مثل آن است که بگوییم علم بهتر است یا ثروت، این سوال از اساس غلط است، چرا که هر دو خوب و قابل جمع هستند.
دکترزلفی گل اضافه کرد: امروز هم علوم تحقیقات بنیادی خوب است هم تحقیقات کاربردی و همچنین تحقیقات توسعه ای، ما تاکنون برای تحقیقات بنیادی برنامه داشته ایم اما برای تحقیقات کاربردی سیستم خاصی نداشته ایم.
وی افزود: از این به بعد سعی خواهیم کرد که با طراحی جدید تحقیقات کاربردی را نیز رشد دهیم، ضمن اینکه باید برای تحقیقات توسعه ای نیز سیستم داشته باشیم، چراکه تاکنون بیشتر از این از دانشگاهیان نخواسته ایم.
وزیر علوم در عین حال تاکید کرد: باید آئین نامه های ارتقای، ترفیع، سنجش و انگیزش طوری تنظیم شود که هرکسی در هر زمینه ای استعداد داشت، بتواند استعدادهای خود را شکوفا کند.
وی افزود: اینها مواردی است که جامعه دانشگاهی باید به آن توجه ویژه داشته باشد تا انتقادات نیز برطرف شود. نکته بعدی اینکه جامعه دانشگاهی ما بایستی بداند هردانشگاه ما یک وزارت علوم است، انتظار اینکه وزارت علوم خط مشی کامل به دانشگاه ها بدهد انتظار درستی نیست.
وی افزود: ما در وزارت علوم هماهنگ کننده هستیم به طوری که تعداد کارکنان وزارت علوم به اندازه یکی از دانشگاه های بزرگ کشور هم نیست، تعداد مدیران و محققان و پرسنل حتی یکصدم دانشگاه های بزرگ کشور نیست.
*ایجاد شغل در جامعه نیازمند توجه ویژه دانشگاه ها به حوزه نوآوری
وزیر علوم گفت: از این پس باید سیستمی را تاسیس کنیم که این سیستم بخش عمده ای از پتانسیل دانشگاهیان از جمله دانشجویان تحصیلات تکمیلی و محققان کشور در راستای رفع نیازهای جامعه هدایت شود.
دکتر زلفی گل افزود: اگر می خواهیم مشکل عمده کشور تحت عنوان اشتغال رفع شود و جوانان کشور به موقع تشکیل خانواده دهند و ازدواج کنند، نیازمند راهکارهایی هستیم.
وی اضافه کرد: باید بدانیم که ایجاد شغل برای سطح سواد کمتر از دیپلم شاید با ۵۰ میلیون تومان شغل ایجاد شود اما برای دانشجوی فارغ التحصیل دکترا حداقل یک میلیارد تومان هزینه بر است.
دکترزلفی گل بیان کرد: ایجاد شغل برای جامعه تحصیلکرده ساز و کار خاص خود را دارد و اینجاست که توجه ویژه دانشگاهیان به بخش نوآوری و فناوری را می طلبد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزود: شرکت های دانش بنیان می توانند بستر اشتغال حضور تحصیلکرده های جامعه را فراهم و میسور کند.
*جلوگیری از مهاجرت نخبگان نیازمند سرمایه گذاری در دانشگاه ها
وزیر علوم همچنین گفت: اگر باور داریم که معضل عمده امروز کشورمان اشتغال است و بخش قابل توجهی از نخبگان به دلیل نبود شغل مناسب و عدم استفاده از پتانسیل آنها از کشور خارج می شوند، برای جلوگیری از مهاجرت این جامعه و حتی ایجاد مهاجرت معکوس باید سرمایه گذاری کنیم و بهترین جا نیز دانشگاه ها و پارک های علم و فناوری است و دست نیاز بلند کردن به سمت دانشمندان کشور است.
زلفی گل افزود: بسیاری از اوقات اینها بودجه خاصی هم نمی خواهد بلکه با یکسری قوانین و مقررات و در اختیار قراردادن یک بستر است، به طوری که حتی مشکل تنها با احترام به جامعه فرهیخته دانشگاهیان رفع خواهد شد.
وی در عین حال اظهار کرد: ما در وزارت علوم به این باور رسیده ایم که اگر بخواهیم این انتقادی که به دانشگاه ه می شود که نقش دانشگاه ها در رشد و پیشرفت جامعه آنچنان که باید باشد نیست، ما این انتقاد را پذیرفته ایم و تلاش ما این است که این انتقاد را به فرصت تبدیل کنیم.
دکترزلفی گل تاکید کرد: ما در وزارت علوم در پی آن هستیم که معاونت فناوری را تاسیس کنیم و پارک های علم و فناوری را بصورت ویژه مورد توجه قرار دهیم.
*ایجاد سامانه جامع تحقیقات نیاز محور توسط وزارت علوم
وی با بیان اینکه، سامانه جامع تحقیقات نیاز محور نیز در وزارت علوم در حال تاسیس است افزود: خلاصه این طرح این است که ما تمام نیازهای صنایع خصوصی و دولتی را در پایگاه استنادی جهان اسلام نمایه کنیم و نیازهای ارائه شده از سوی مردم و متخصصین نمایه شود.
وی اضافه کرد: طبق این طرح نیازهای احصاء شده در معرض اساتید و پژوهشگران و دانشمندان قرار می گیرد و هر عضو هیات علمی دانشگاه که در راستای رفع آن نیازها، بومی سازی و جلوگیری از واردات یک محصول طرحی را تصویب کند و در آن طرح پیشنهاد جذب چند دانشجوی ارشد و دکترا کند، از طریق سازمان سنجش دانشجوی ارشد و دکترا با پایان نامه کاربردی در اختیار آنها قرار خواهد گرفت.
وزیر علوم افزود: ارزیابی این پایان نامه ها کاربردی دیگر متقابل خواهد بود و از این اساتید دیگر مقاله نخواهیم خواست و نظارت و سیستم سنجش و پذیرش این دسته از دانشگاهیان متفاوت خواهد بود.