بسمه تعالی
پدافند غیر عامل و لزوم رعایت آن

مقدمه

واژه «پد» به معنای دفاع، جلوگیری یا محافظت و واژه «آفند» به معنای حمله، یورش و تهاجم می باشد.
به این ترتیب پدافند به معنای دفاع در مقابل حمله خواهد بود. این دفاع به دو صورت تعریف شده است:
الف) پدافند عامل: به معنای دفاع مسلحانه و نظامی از کشور
ب) پدافند غیرعامل: به معنای دفاع و محافظت غیرنظامی از کشور

تعریف
الف) پدافند عامل:
واضح است که در این شیوه، دفاع از کشور مستلزم بکارگیری سلاح و شیوه های نظامی می باشد و زمانی اتفاق می افتد که حمله آشکار یا مسلحانه صورت گرفته باشد و قبل از وقوع چنین حمله ای با آموزش نظامی (تاکتیک ها، شیوه های بکارگیری سلاح و…) و ارتقای تجهیزات نظامی سعی در ایجاد آمادگی برای پدافند عامل می شود.

ب) پدافند غیرعامل:
پدافند غیرعامل نوعی دفاع غیر نظامی است و به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌گردد که به بکارگیری جنگ‌افزار نیاز ندارد و با اجرای آن می‌توان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی (پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، مجتمع‌های بزرگ صنعتی و …) و تلفات انسانی در مقابل حوادث طبیعی (سیل ، زلزله و …) و غیر طبیعی (تهاجم نظامی ، عملیات خرابکارانه و …) جلوگیری نموده و یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.
در این روش، باید شیوه ها، ابعاد گوناگون و گستره وسیع تهدیدات مورد بررسی قرار گرفته و برای تک تک آنها با ارائه بهترین راهکارها چه قبل از وقوع و چه در حین وقوع آن ها ، تدبیر نمود.

در اکثر منابع علمی و نظامی دنیا اصول مهم پدافند غیرعامل در قالب موارد زیر ذکر شده‌است :
• استتار (Camouflage)
• اختفا (Concealment)
• پوشش (Cover)
• فریب (Deception)
• تفرقه و پراکندگی (Separation & Dispersion)
• مقاوم‌سازی و استحکامات (Hardening)
• اعلام خبر (Early Warning)

انجام اقدامات دفاع غیرعامل، در جنگ‌های نامتقارن امروزی در جهت مقابله با تهاجمات خصمانه و تقلیل خسارت ناشی از حملات‌هوایی، زمینی و دریایی کشور مهاجم، موضوعی بنیادی است که وسعت و گستره آن تمامی زیرساخت‌ها و مراکز حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی، سیاسی، ارتباطی، مواصلاتی نظیر بنادر، فرودگاه‌ها، و پل‌ها، زیر ساخت‌های محصولات کلیدی نظیر پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، مجتمع‌های بزرگ صنعتی، مراکز هدایت و فرماندهی و جمعیت مردمی کشور را در برمی‌گیرد تا حدی که حفظ امنیت ملی و اقتصادی، شکست‌ناپذیری در جنگ، به نحو چشمگیری وابسته به برنامه‌ریزی و ساماندهی همه جانبه در موضوع حیاتی دفاع غیرعامل می‌باشد.
به بیان دیگر کشوری (کلیه دستگاه های نظامی و غیر نظامی) که اصول پدافند غیرعامل را به طور مطلوبی رعایت کرده باشد در مقابل بحران ها کمترین آسیب را خواهد دید که نوعی پیروزی تلقی خواهد شد .

مقام معظم رهبری (دام عزه) فرمودند :
“اگر محافظت غیرنظامی (پدافند غیرعامل) نباشد، تمامی دستاوردهای فرهنگی، اقتصادی، علمی و سیاسی و… در یک نصف روز هدر می رود.”

این جمله بسیار معنادار و حکیمانه معظم له را با چند نمونه روشن می نماییم :
زلزله بم در ایران، با یک میلیارد دلار خسارت، ۳۳ هزار کشته داشت. در حالیکه این اعداد برای زلزله‌های نیوزیلند، ۱۵ میلیارد دلار خسارت و ۱۷۲ کشته و برای ژاپن با ۳۰۰ میلیارد دلار خسارت، ۱۵ هزار و ۸۰۰ کشته بوده است. (کشته های کمتر به علت بهره گیری از اقدامات پیشگیرانه)
درجنگ کوزوو ارتش امریکا برای اولین بار از بمب گرافیتی (این بمب‌ها برای از کار انداختن نیروگاه‌ها و تاسیسات برق بدون ایجاد صدمات عمرانی و جانی ناشی از مواد منفجره طراحی شده‌اند.) استفاده کرد و در یک حمله دوسوم خاک یوگسلاوی درخاموشی فرورفت.
ایالات متحده امریکا از این بمب در جنگ عراق نیز استفاده کرد و باعث از بین رفتن ۸۵ درصد از نیروگاه های برقی عراق شد . یعنی تقریبا خاموشی کل کشور عراق
به کارگیری بمب های الکترومغناطیسی در یک منطقه ،ژنراتورها را از کار خواهد انداخت ،موتور اتومبیل ها دیگر روشن نخواهند شد وحتی امکان برقراری ارتباط تلفنی نیز وجود نخواهد داشت.به عبارت دیگریک بمب الکترومغناطیسی اساسی وپیشرفته ی بزرگ می تواند یک شهر را از نظر امکانات وتجهیزات زندگی ،۲۰۰سال به عقب برگرداند .
با توجه به بیانات معظم له و نمونه های ذکر شده در می یابیم در کنار بحران های طبیعی امکانات بسیار پیشرفته ای در دنیای کنونی امروز وجود دارد که می تواند در مدت بسیار کوتاهی یک کشور را به ورطه نابودی سوق دهد . البته پدافند غیر عامل در تمام ابعاد آن باید مد نظر قرار گیرد که از جمله بعد فرهنگی ، اقتصادی ، علمی ، سیاسی و …. نیز می باشد و محدود به حوزه نظامی و بحران های طبیعی نخواهد بود .

جنگ های نسل چهارم و لزوم رعایت اصول پدافندی
در جنگ های نسل اول تا سوم برنامه ریزی بر اساس جنگ سخت بود و جنگ نرم نقش پشتیبان کننده داشت ولی در نسل چهارم جنگ جای خود را عوض نموده و پایه ریزی بر اساس جنگ نرم و مولفه های ان است از خصوصیت دیگر آن حمله به مراکز حیاتی و حساس کشور است که علاوه بر خسارت مالی باعث جنگ روانی بین مردم و حکومت می شود مانند جنگ رژیم صهیونیستی و لبنان که با حمله صهیونیست به تاسیسات فاضلاب کشور لبنان علاوه بر اختلال در بهداشت عمومی، باعث نارضایتی مردم شد لذا در جنگ نسل چهارم پایه گذاری بر اساس جنگ مردم محور بوده تا رابطه بین مردم و حکومت سست شود و به هدف خود که نابودی کشور مورد تخاصم است دست یابد که آمریکایی ها از آن با عنوان جنگ بی قاعده نام می برند.

مدیریت حراست دانشگاه