چهاردهمین همایش بین‌المللی بزرگداشت بیهقی در دانشگاه حکیم سبزواری آغاز شد+گزارش تصویری

چهاردهمین همایش بین‌المللی «بزرگداشت ابوالفضل بیهقی و مطالعات میان‌رشته‌ای نثر فارسی» روز سه‌شنبه، همزمان با اول آبان، روز ملی نکوداشت پدر نثر فارسی با پیام وزیر علوم و رئیس مجلس در تالار استاد شریعتی دانشگاه حکیم سبزواری آغاز شد.

*پیام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به چهاردهمین همایش بین‌المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی

️دکتر حسین سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری طی پیامی به “چهاردهمین همایش بین المللی بزرگداشت بیهق جایگاه والای سبزوار و ابوالفضل بیهقی را در ادب و فرهنگ ایران را ستود.

️ متن این پیام که توسط دکتر امید رضایی‌فر رئیس مرکز همکاری‌های بین المللی وزارت علوم قرائت شد، بدین شرح است:

️بسم الله الرحمن الرحیم

سلام و درود خدمت استادان گرانمایه، پژوهشگران، نثرپژوهان، تاریخ شناسان و مهمانان گرامی از کشورهای افغانستان، پاکستان، هندوستان، عراق، تاجیکستان، ازبکستان، ارمنستان و کانادا و همچنین، مدیران فرهنگی و علمی کشور و استان فرهنگ دوست خراسان رضوی و تمامی مسئولین و مدیران مدیریت شهری سبزوار.

️ بیهق و سبزوار از دیرباز تاکنون، اندیشمندان، فرهیختگان و دانشمندانی بزرگ و توانا را پرورانده است، اندیشمندان و فرهیختگانی که موجب سربلندی و افتخارآفرینی زادگاه خود ـ سبزوار ـ و سرزمین پهناور و فرهنگ باور خود ـ خراسان و ایران ـ شده اند. اندیشمندانی مانند ابوالفضل بیهقی، نویسندۀ تاریخ بیهقی ؛ ابوالحسن علی بن زید بیهقی، نویسندۀ تاریخ بیهق ؛ عطاملک جوینی، نویسندۀ تاریخ جهانگشا ی جوینی و انوار سهیلی؛ حکیم اسرار سبزواری، فیلسوف بزرگ شرق؛ و از میان معاصران، دکتر علی شریعتی، نویسندۀ بزرگ انقلاب؛ آیت الله سید عبدالعلی سبزواری، مجتهد و عالم بزرگ دینی؛ محمود دولت آبادی، رمان نویس پرآوازه؛ استاد حمید سبزواری، شاعر بزرگ انقلاب و سروده های انقلابی و زنده یاد دکتر سید محمد علوی مقدم، چهرۀ ماندگار ادبیات و استاد برجستۀ دانشگاه حکیم سبزواری و بسیاری دیگر.

در این میان، ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی دبیر، پدر نثر فارسی، یکی از پرآوازه ترین نویسندگانی است که بیهق، سبزوار، خراسان و ایران به وجود وی می بالند. او گزارشگر حقیقت است و تاریخ بیهقی نمونه ای کم مانند از تاریخی است که میتوان نگاشت. روش تاریخ نویسی بیهقی بر پایۀ شیوۀ دقیق علمی، حقیقت جویی و بهره گیری از معیار خردمندی رویدادها استوار شده است؛ بیهقی در سنجش نیک و بد و رفتار شایست و ناشایست حاکمان روزگار، هیچ واهمه ای به خود راه نمی دهد.

️تاریخ بیهقی گنجینه ای ارزشمند از امثال و حکم و پند و اطالعات فرهنگی، جغرافیایی و سیاسی است؛ نثر این کتاب نمونه ای عالی از متنهای کلاسیک ادبی است و در دورۀ معاصر نیز آموزه های فرهنگی برگرفته از تاریخ بیهقی و جهان بینی ابوالفضل بیهقی سخت در خور توجه است.

️برگزاری《چهاردهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی و مطالعات میان رشته ای نثر فارسی》در اوّل آبان ۱۴۰۳ فرصتی است ارزشمند و در خور تقدیر تا بار دیگر شماری از نثرپژوهان، بیهقی پژوهان و پژوهشگران فرهنگی و ادبی با دغدغۀ اعتلای فرهنگ و اندیشه در جهان معاصر به گرد هم می آیند و به جایگاه ادبیات کلاسیک فارسی، به ویژه نثر فارسی و پیوند آن با جهان معاصر و نقش ادبیات و فرهنگ در ارتقای زندگی مردم روزگار ما، بپردازند.

این همایش به موضوع بسیار مهم »مطالعات میان رشته ای نثر فارسی« می پردازد که در این روزگار پرداختن به آن لازم و ضروری است زیرا، مطالعات میان رشته ای و بینا رشته ای از مباحث مهم و جدی به ویژه در محافل علمی و دانشگاهی به شمار می روند.

️بسیار خشنودیم که در سیزده همایش گذشته از سال ۱۳۸۶ تاکنون، دست اندرکاران دانشگاه حکیم سبزواری با یاری فرمانداری سبزوار، شهرداری و شورای اسلامی سبزوار، ادارۀ ارشاد و فرهنگ اسلامی سبزوار، مدیریت شهری سبزوار، و مسئولین ادارۀ ارشاد و آموزش و پرورش و نیز، انجمن های علمی معتبر در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ازجمله، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران، انجمن علمی استادان زبان و ادب فارسی، انجمن ایرانشناسی ایران و همچنین، مسئولین فرهنگی استان خراسان رضوی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی کشور، بنیاد سعدی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و خانۀ تاب آوری ایران در مسیر ارتقای سطح نثرپژوهی و بیهقی پژوهی و اعتلای فرهنگ و اندیشه و ارج نهادن به موضوع مطالعات میان رشته ای گام برداشته اند. همچنین، بسیار خوشحالیم که برگزاری《چهاردهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی》 با ثبت روز اوّل آبان به نام روز ملّی بزرگداشت بیهقی در تقویم ملی کشور از سال ۱۴۰۰ همراه شده است.

خوشبختانه برگزاری ۹ کارگاه علمی-پژوهشی و ۱۲ سخنرانی در نشست های علمی -تخصصی در روزهای سی مهر و اول تا دوم آبان ۱۴۰۳ و سخنرانی نثرپژوهان و بیهقی پژوهانی از کشورهای ایران، افغانستان، عراق، تاجیکستان، هندوستان و ارمنستان موجب ارتقای جای گاه این همایش خواهد شد.

با آرزوی سعادت و خوشبختی مردم سبزوار، خراسان بزرگ و ایران عزیز که هر گامی که در مسیر ارتقای فرهنگ و آگاهی ایشان برداریم مایۀ افتخار ماست.

حسین صراف
وزیر علوم تحقیقات و فناوری
اول آبان ۱۴۰۳

*دکتر قالیباف: بیهقی با نگارش تاریخ خود هویت ایرانیان را قوام‌ بخشید

رییس مجلس شورای اسلامی گفت: ابوالفضل بیهقی که از ادراک و هوشمندی ویژه برخوردار بود و به نویسندگی عشق می‌ورزید با نگارش تاریخ خود، میراث ماندگاری برای قوام‌بخشی به هویت مردم این سرزمین برجای گذاشت.

دکترمحمدباقر قالیباف روز سه شنبه در پیامی به چهاردهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در سبزوار افزود: تاریخ بیهقی از نظر هنر نگارش نیز منبعی ارزشمند به شمار می‌آید و بهترین نمونه انشایی پشینیان و از شاهکارهای ادب فارسی محسوب می‌شود که در میان نوشته‌های قدیم کمتر کتابی را می‌توان یافت که بتواند با کهنگی زبان تا این اندازه برای خوانندگان خود جذابیت داشته و در خدمت محتوای تاریخی قرار گرفته باشد.

در پیام رییس مجلس که توسط دکتر بهروز محبی نجم‌آبادی، نماینده غرب خراسان در مجلس شورای اسلامی قرائت شد، آمده است: اول آبان در تقویم کشور به نام روز ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی، پدر نثر فارسی ثبت شده است که با نام کامل ابوالحسن محمد بن حسین بیهقی از زمره مفاخر ارزشمند ایران و از ستارگان همیشه تابناک آسمان شعر و ادب است که در سال ۳۷۴ هجری شمسی در روستای «حارث آباد» در دیار ارزشمند سبزوار کنونی پا به این جهان گذاشت.

وی در ادامه از ابوالفضل بیهقی به عنوان ادیب، پژوهشگر و فرزانه ای قدرشناس یاد کرده که نام او در گستره ادب این سرزمین می‌درخشد و افزوده است: ادبیات جاودانه ایران، حاصل عقل و ذوق و هنر و حکمت است و با ستارگان علم و ادب اعتبار می‌یابد.

قالیباف با قدردانی از دست اندرکاران برگزاری چهاردهمین همایش بین‌المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی و مطالعات میان رشته‌ای نثر فارسی، نوشته است: امیدوارم با گسترش این اقدامات همواره شاهد درخشندگی سرمایه‌های ادبی این مرز و بوم باشیم چراکه تجلیل از مفاخر، اهمیت قائل شدن برای علم، ادب، فرهنگ و هنر کشور است و باید از افرادی که در این راه خدمت می‌کنند، قدردانی کرد.

وی تاکید کرد: بزرگداشت مفاخر فرهنگی و تجلیل چهره‌های ماندگار عرصه‌های ادب و اندیشه و علم از جمله مهم‌ترین وظایف و تکالیف کارگزاران نظام و متولیان دستگاه های فرهنگی و سنت پسندیده ای در راستای تکریم فرهیختگانی است که عمر خویش را در راه اعتلا و تابندگی میراث معنوی این سرزمین صرف کرده‌اند.

رییس مجلس یادآور شد: این نکوداشت ها از زمانی قدرت تاثیرگذاری بیشتری می‌یابد که نتایج آن به مخاطب اصلی آن یعنی نسل جوان کشور انتقال یابد.

وی خاطرنشان کرد: فرهنگ و هنر و ادب هر ملتی از آداب و منش زندگی پیشین ادبی و آثار ادیبان و نویسندگان آن ملت ریشه می‌گیرد و منشا الهام برای آیندگان خواهد بود.

قالیباف افزود: از جمله سنن و آداب که در این سرزمین در طول تاریخ به منتهای کمال و رشد رسیده و اندیشه و ذوق ایرانیان را در پهنه این سرزمین تجلی و اثر بخشیده هنر ادب و نثر و شعر است که ناشی از فرهنگ‌پروری و هنردوستی مردمان این سرزمین است.

رییس قوه مقننه تاکید کرد: زبان و ادبیات از ابزارهای بنیادی پیوند هم‌اندیشی بین انسان‌ها از روزگاران کهن تا به زمان حال بوده و پیشرفت‌های دنیای امروز متاثر از زبان و قدرت ارتباطی آن و حاصل اندیشه، فرهنگ و باورهای عمیقی است که نقش موثری در شکل‌گیری وضع کنونی داشته است.

*معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری عنوان کرد:

تاریخ بیهقی و آثار مفاخر ایران فرصت های مغتنمی را در عرصه ترویج زبان فارسی در دنیا ایجاد کرده است

دکتر امید رضایی فر در چهاردهمین نکوداشت مقام ابوالفضل بیهقی، پدر نثر فارسی در دانشگاه حکیم سبزواری با اشاره به اینکه تاریخ بیهقی ظرفیت بالایی را در حوزه فرهنگ، زبان، ادبیات فارسی و ترویج آن به ارمغان گذاشته گفت:تاریخ بیهقی و آثار مفاخر ایران فرصت های مغتنمی را در عرصه علم، فرهنگ و مهم تر از آن ترویج زبان فارسی در دنیا، ایجاد کرده اند کمااینکه زبان فارسی می‌تواند به عنوان یک زبان علمی و پیوند دهنده به عنوان بستری برای تبادلات فرهنگی میان ایران و سایر کشورها مورد استفاده قرار گیرد.

وی بهره مندی از تاریخ بیهقی با محوریت مضاعف در عرصه بین المللی به منظور افزایش نوآوری های متفکرانه در حوزه فرهنگ و ادب را نیز از مهم ترین اولویت ها عنوان کرد و گفت: نمادهای تاریخی ایران همچون تاریخ بیهقی می‌تواند جریان سازی فرهنگی را به دنبال داشته باشد و باید از این آثار ارزشمند در جهت برون داد علمی و فرهنگی استفاده کرد.

دکتر امید رضایی فر  با اشاره به فرموده مقام معظم رهبری  که چشم اندازی برای تبدیل زبان فارسی به زبان علم ترسیم کرده اند، افزود: زبان و ادبیات فارسی در منطقه به صورت ویژه مورد استقبال و احترام است و به عنوان بستر تبادلات فرهنگی بین کشورهای فارسی زبان و غیرفارسی زبان منطقه است و ظرفیت‌ها و نمادهای تاریخی ما در حوزه فرهنگ و زبان فارسی و ادبیات می‌تواند جریان‌سازی جدی اجتماعی تاریخی و هنری را به همراه داشته باشد

*رییس دانشگاه حکیم سبزواری در آیین افتتاحیه این همایش با خیر مقدم به مهمانان و حاضران گفت: شخصی چون بیهقی، شایستگی آن را دارد که این دانشگاه بخشی از مطالعات و فعالیت های پژوهشی خود را به او اختصاص دهد.

دکتر محمدعلی زنگنه اسدی افزود: ابوالفضل بیهقی از مفاخر ارجمند این دیار است که نامش همواره بر تارک ادب و فرهنگ ایران‌زمین خواهد درخشید.

دبیر این همایش بین المللی نیز گفت: در این همایش دوروزه که به همت دانشگاه حکیم سبزواری برپا شده است، علاوه بر سخن شناسان و استادان ایرانی، شماری از نثرپژوهان، بیهقی‌پژوهان و پژوهشگران میان‌رشته‌ای از کشورهای عراق، افغانستان، تاجیکستان، هندوستان، پاکستان، ازبکستان و ارمنستان به صورت حضوری و مجازی حضور دارند.

دکتر مهیار علوی مقدم افزود: به صدا درآمدن “زنگ بیهقی” در مدارس سبزوار، رونمایی از کتاب‌های «از تار و پود نثر فارسی، از بلندای نثر فارسی و شهر در سایه اساطیر» و اهدای لوح تقدیر به برگزیده «جایزه بلاغی-زیباشناسی زنده‌یاد دکتر سیدمحمّد علوی‌مقدّم» از برنامه های جنبی این رویداد فرهنگی خواهد بود.

وی افزود:‌ در قالب این همایش دوروزه ۹ کارگاه‌ پژوهشی نیز با حضور پژوهشگران تراز اول ادبیات و هنر شامل «دکتر بهمن نامور مطلق، دکتر حمیدرضا شعیری، دکتر ابوالفضل حرّی، دکتر محمدرضا مقدّسی، دکتر احمد رضی، دکتر قدسیه رضوانیان و دکتر میثم زندی» در سبزوار برپا می شود.

*مدیر بنیاد امیرعلی‌شیر نوایی ازبکستان:

همایش بیهقی باعث گسترش ارتباطات فارسی زبانان می‌شود

مدیر بنیاد بین‌المللی امیرعلی شیر نوایی ازبکستان گفت: برگزاری همایش بین‌المللی الوالفضل بیهقی باعث گسترش ارتباطات فارسی‌زبانان و استحکام روابط کشورهای اسلامی منطقه می‌شود.

دکتر «خادم دولت‌اُف» شامگاه سه‌شنبه در چهاردهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در سبزوار افزود: بیهقی، نویسنده و تاریخ‌نگار معروف پارسی است که آیین بزرگداشت وی می‌تواند روابط فرهنگی کشورهای منطقه را تحکیم ببخشد.

وی اظهار کرد: همه تاریخ بیهقی دارای ویژگی های ممتاز بسیاری است اما از آن میان بخش «خوارزم» از اهمیت و ارزش بیشتری برخوردار است.

این اندیشمند ازبک با اشاره به ارتباطات علمی فرهنگی کشورهای اقلیم زبان فارسی گفت: دانشگاه حکیم سبزواری و بنیاد بین‌المللی امیرعلی شیر نوایی در ازبکستان، سال گذشته با هدف تقویت و گسترش مراودات علمی و ادبی تفاهم‌نامه همکاری امضا کرده بودند.

*رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران: بیهقی، نگاهبان زبان گرانسنگ فارسی است

رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران گفت: بیهقی با نثر فاخر خود نگاهبان زبان گرانسنگ فارسی است که برای قرن‌ها از حریم آن پاسداری کرده است.

محمود شالویی عصر سه‌شنبه در چهاردهمین همایش بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در سبزوار افزود: این تاریخ‌نگار زبده، با اثر خویش، نثر را همپای نظم فارسی پیش برده و در واقع تاریخ بیهقی، از مرزهای زبان فارسی نگاهبانی و محافظت می‌کند.

وی اظهار کرد: بیهقی با هنر ممتاز و چیرگی قلمی که دارد، در نقل و روایت حکایت‌های تاریخ،‌ خشکی‌ها را از آن زدوده و تاریخ را با لطافت و نرمی سخن ارائه می‌کند.

رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران گفت: بیهقی به گونه ای اثرش را پرداخته است که شنونده و خواننده نه تنها خسته و ملول نمی شود، بلکه از آن بهره وافی و حظ کافی برده و اوقات خود را به نیکویی با این اثر به سر می برد.

*رونمایی از جزوه قرآنی ۹۰۰ ساله وقفی «ابوالفضل بیهقی» در سبزوار

 آیین رونمایی از جزوه قرآنی ۹۰۰ ساله وقفی “ابوالفضل بیهقی”، که در گنجینه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود، چهارشنبه در چهاردهمین همایش بین‌المللی بزرگداشت این ادیب و تاریخ‌نگار نام‌آور قرن پنجم در سبزوار برگزار شد.

 مدیر مرکز نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این مراسم گفت: این آیین رونمایی هم‌زمان با روز بزرگداشت پدر نثر فارسی صورت می‌گیرد.

ابوالفضل حسن‌آبادی اظهار کرد: ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی، ادیب، مورخ و از بزرگان نثر فارسی و تاریخ‌نویسی ایرانی به شمار می‌آید، «تاریخ بیهقی» نیز معروف‌ترین اثر وی و از کتاب‌های بسیار ارزشمند در حوزه نثر فارسی است.

وی در ادامه گفت: ۱۶ جزوه قرآنی نفیس و کهن در کتابخانه آستان قدس رضوی وجود دارد که ابوالفضل بیهقی، واقف آن‌ها به شمار می‌آید، البته این جزوات قرآنی پس از وفات وی در ماه محرم سال ۵۲۵ هجری قمری توسط خانواده و یا دوستان وی وقف آستان قدس رضوی شده است.

مدیر مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی با معرفی جزوات قرآنی وقفی ابوالفضل بیهقی، گفت: در این آیین از یکی از این آثار قرآنی که تاریخ کتابت آن به قرن پنجم هجری قمری برمی‌گردد، رونمایی شد.

حسن‌آبادی با بیان این‌که این قرآن تذهیب شده و دارای جلد نفیس تیماج قهوه‌ای سرطبله‌دار است، گفت: در متن وقف‌نامه این اثر آمده است «وقف الشیخ العمید الاجل السیّد موفق الدیّن رشید الدوله ابوالفضل محمدبن الحسین البیهقی علی مشهد الامام علی بن موسی الرضا علیه السلام فی محرم سنه خمس و عشرین و خمسمائه».