فضای سبز یکی از بخش های مهم دانشگاه است که کیفیت و آن می تواند نقش مهمی در مطلوبیت محیط دانشگاه و رضایت گروههای استفاده کننده از آن داشته باشد. در خصوص فضای سبز دانشگاه حکیم سبزواری، چالش اصلی مجموعه، برنامه ریزی و توسعه هدفمند با توجه به شرایط اقلیمی پیش رو است. موقعیت جغرافیایی شهر سبزوار، اقلیم حاکم بر آن و بحران آب لزوم تجدیدنظر در برنامه ریزی و توسعه کنونی فضای سبز را اجتناب ناپذیر کرده است. از این رو با مطالعه و ارزیابی دقیق تر شرایط موجود و بررسی امکانات و محدودیت های دانشگاه چه از نظر مالی، زیرساخت و قابلیت های اجرایی، اقدامات قابل توجهی در دو بخش فضای سبز و زیرساخت های آبیاری انجام گرفت که در این گزارش به طور خلاصه موارد ارائه می گردد.
۱– اقدامات علمی و اجرایی در زمینه فضای سبز
با توجه به اهداف برنامه و نیز شرایط موجود در دانشگاه حکیم سبزواری در خصوص فضاهای سبز سه راهبرد اصلی زیر اتخاذ گردید:
الف- حذف تدریجی گونه های با نیاز آبی بالا و جایگزینی آن با گونه های مقاوم به تنش خشکی و کم آبی
ب- ساماندهی و اصلاح ساختار فضای سبز موجود
ج- برنامه ریزی برای توسعه هدفمند و اقتصادی فضای سبز
هدف مهم این برنامه سازگاری با شرایط محیطی به عنوان تنها راه مقابله با بحران آب و خشکسالی است. از این رو نکته مهم و کلیدی در این برنامه تاکید بر فرآیندی بودن فضای سبز به عنوان یک موجود زنده است و هر گونه تغییر و دگرگونی در آن نیازمند طی زمان و اعمال تغییرات تدریجی در یک بازه ۵ ساله است. در گام اول بیش از یک هکتار از فضای سبز دانشگاه حکیم سبزواری برای اصلاح، جایگزینی و توسعه مدنظر قرار گرفت. دو محوطه مرکزی دانشگاه با مساحت بیش از ۷۵۰۰ مترمربع و محوطه بوستان دانش به مساحت بیش از ۳۵۰۰ مترمربع از اولویت های اجرایی در سال ۱۳۹۷ بودند. در طرح فضای سبز دانشگاه علاوه بر انتخاب و کاشت گونه های مناسب، در بسیاری از موارد از ریگ های رنگی به عنوان پوشش سطح خاک استفاده شده است. ریگ به عنوان یک مالچ طبیعی علاوه بر کاهش سطح آبیاری فضای سبز، خاک را حفظ کرده و از فرسایش آن جلوگیری می کند. علاوه بر این رطوبت خاک را حفظ کرده و به واسطه رنگ و شکل خود می تواند به عنوان یک عامل منظرساز در فضای سبز استفاده شود. در تصاویر زیر استفاده از ریگهای رنگی نشان داده شده است.
شکل ۱٫ استفاده از ریگ رنگی برای پوشش خاک و منظرسازی
به طور خلاصه گونه هایی در طرح فضای سبز دانشگاه مورد استفاده قرار گرفته اند در جدول یک آورده شده است.
- تشریح راهبردها
الف- حذف تدریجی گونه های با نیاز آبی بالا و جایگزینی آن با گونه های مقاوم به تنش خشکی و کم آبی
چمن از مهمترین گونه های فضای سبز است که از نیاز آبی بالایی برخوردار است. یکی از مهمترین اقدامات دانشگاه حکیم سبزواری جایگزینی تدریجی چمن با گونه های پوششی مناسب است که علاوه بر ایجاد پوشش و زمینه مناسب برای فضای سبز از مقاومت بالا در برابر خشکی و تنش های محیطی برخوردارند.
شکل: نمای کلی از فضای سبز دانشگاه قبل از اجرای طرح
شکل: حذف چمن از محوطه های موجود
شکل : حذف چمن از محوطه های موجود
یکی از این گونه ها فرانکینیا(Frankenia spp.) است که به دلیل همیشه سبز بودن و رونده بودن قادر است فضای وسیعی را در مدت زمان کوتاهی پوشش دهد.
کاشت فرانکینیا در آیلند مرکزی دانشگاه حکیم سبزواری
فرانکینیا از پراکنش گسترده ای از نواحی نیمهگرمسیری و معتدل اروپا تا نواحی مدیترانهای آسیای صغیر و استرالیا برخوردار است. همگی چندساله همیشهسبز با عادت رشد پهنشونده با برگهای کوچک خاکستری یا سبز متمایل به خاکستری هستند. در مناطق سرد در زمستان برگها به رنگ نارنجی تغییر رنگ داده و خزان میکنند. گلها بسته به گونه در بهار و تابستان یا به صورت پراکنده در طول سال، تولید میشوند. گلها با وجود ساده و کوچکی به مقدار زیاد به رنگ صورتی بنفش یا سفید تولید میشوند. این گیاه مناطق خشک و شور را تحمل کرده و میتواند به عنوان گیاه پوششی برای این نواحی بکار رود. تغییر رنگ برگها در پاییز و زمستان زیبایی خاصی به آن میبخشد. این گیاه به طور کامل به سطح خاک چسبیده و پیش میرود و پوشش به نسبت یکنواختی ایجاد میکند. همچنین میتواند در گلدان یا باغچههای سنگی بکار رود. گلهای ریز آن مورد توجه نبوده و در بهار یا تابستان ظاهر میشوند.
استفاده از فرانکینیا در محوطه سازی
این گیاه به نور کامل آفتاب نیاز دارد. در اغلب خاکها قادر به رشد است و خاکهای خشک و شور را تحمل میکند و میتواند به عنوان گیاه پوششی در نقاط داغ و آفتابی باغهای صخرهای بکار رود. وقتی مستقر شد به آبیاری زیادی نیاز ندارد. تکثیر فرانکی نیا بسیار آسان بوده از طریق کاشت بذر یا تقسیم بوته قابل افزایش است. میتوان ساقههای این گیاه را به قطعات ۵۰ تا ۱۰ سانتیمتری تقسیم کرده و در سطح زمین پخش کرد و با لایه نازکی از خاک پوشاند و آبیاری نمود که پس از مدتی گیاهان مستقل ایجاد میشوند.
شکل: جایگزینی چمن و استفاده از فرانکینیا در محوطه سازی
برآوردهای اولیه نشان می دهد که این گونه توانسته به خوبی با شرایط اقلیمی شهر سبزوار سازگار گردد. علاوه بر این اثرات قابل توجهی در مصرف آب، مدیریت و نگهداری نیز داشته است که به طور خلاصه عبارتند از:
- کاهش مصرف آب تا یک سوم نسبت به چمن های معمولی
- افزایش راندمان آبیاری تا ۳ برابر در صورت آبیاری تحت فشار از زیر توسط لوله های آبیاری قطره ای
- کاهش هزینه های نگهداری گیاه از قبیل آبیاری و هرس
- تکثیر آسان و سریع بعلت ریشه زایی از ساقه و در نتیجه یکدست بودن و عدم نیاز به ترمیم مداوم
- ایجاد محیطی زیبا و مخمل گونه در تابستان و عدم خشک شدن در زمستان
علاوه بر استفاده از فرانکینیا مطالعات گسترده ای برای شناسایی و استقرار گونه های مقاوم در برابر خشکی تنش های محیطی انجام شد. این گونه ها می بایست از نیاز آبی کمتر و مقاومت بالا در برابر تنش های محیطی و خشکی برخوردار باشند و در عین حال ویژگی های منحصربه فردی در منظرسازی در طول سال (نظیر گل و فرم) داشته باشند. نتایج بررسی ها به معرفی گونه های زیر انجامید که به طور خلاصه عبارتند از:
گیاه پوششی و دائمی همیشه سبز با حداکثر ارتفاع ۲۰ سانتی متر می باشد. برگ ها آبی رنگ و گل ها سبز کم رنگ و غیرقابل توجه هستند و در اوائل تابستان ظاهر می شوند. در صورتیکه نخواهیم بذرهای گیاه را برداشت کنیم باید پس از ظاهر شدن ساقه های گلدهنده آنها را از قسمت پایین قطع کنیم. به گرما و خشکی و نیز سرما مقاوم است. برای داشتن برگهای آبی رنگ باید در آفتاب کامل کشت شود و در سایه مطلق، رنگ آبی برگ ها به سبز تغییر می یابد .نیاز آبی پایین دارد و در اغلب خاکها رشئد می کند. باید توجه داشت با آبیاری زیاد امکان پوسیدگی ریشه وجود دارد. روش تکثیر از طریق کاشت بذر و تقسیم بوته های متراکم در اوائل بهارمی باشد.
گونه پنی ستوم، گونه ای پوششی و دائمی از خانواده گندمیان(Poaceae)و از انواع گرس ها است که بومی آسیا و استرالیا است و در اغلب موارد در مناطق گرم و خشک جهت جلوگیری از فرسایش خاک و بیایان زائی مورد استفاده قرار می گیرد. این گونه مقاوم به خشکی و کم آبی است و علاوه بر این در اغلب خاکها رشد می کند. در سالهای اخیر گونه های اصلاح شده و زینتی با همان کیفیت گونه اصلی در ایران تکثیر شده است و گونه بسیار مقاومی برای مناطق گرم و خشک محسوب می شود. در طرح فضای سبز دانشگاه حکیم سبزواری از دو گونه پنی ستوم زرد و قرمز برای جایگزینی با چمن و منظرسازی استفاده شده است. ارتفاع این گونه به یک متر و گستردگی آن نیز حداکثر یک متر می رسد. این گونه از طریق بذر و یا تقسیم بوته تکثیر می شود. از این گونه به صورت توده ای استفاده شده است.
گیاهی چند ساله و همیشه سبزرونده پوششی است که دارای برگهای کرکی و برنگ خاکستری نقره ای میباشد. مهمترین ویژگی این گیاه گلدهی آن می باشد. گلها در این گیاه سفید و به تعداد زیاد در تابستان شکوفا میشوند. ارتفاع این گیاه به ۲۰ سانتیمتر میرسد و در باغهای صخره ای بسیار کاربرد دارد. این گیاه سریع الرشد بوده و هر گیاه به ارتفاع تا ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر سانتی متر و گستردگی ۶۰ سانتی متر می رسد. به سرما و خشکی و حتی خاکهای با زهکشی ضعیف مقاوم است. قلمههای انتهایی ساقه به راحتی ریشه دار شده و تکثیر میشود.
فلوکس (Phlox douglasii)
گیاهی همیشه سبز و چندساله متعلق به خانواده پلیموناسه است. فلوکس دارای گلهایی بسیار زیبا ، خوش رنگ و معطر می باشد و از آنجا که در برابر خشکسالی مقاوم است و نگهداری از آن بسیار ساده میباشد، گیاه زینتی محبوبی شمرده می شود. سرعت رشد آن متوسط و کاربرد آن به عنوان یک گیاه پوششی است. ارتفاع آن ۱۰ سانتی متر و گستردگی آن بین ۱۰-۵۰ سانتی متر است و بیش از ده سال عمر می کند. از اوایل بهار تا اواسط تابستان گل می دهد و در انواع خاکها رشد می کند. نیاز به مکانی آفتابی دارد و به آبیاری زیادی نیاز ندارد و در برابر خشکسالی مقاوم است.
رزماری گیاهی بوته ای، دائمی و همیشه سبز با حداکثر ارتفاع ۵/۱ و گستردگی یک متر است. گلهای آبی رنگ رزماری در اواسط بهار ظاهر می شوند اما چندان قابل توجه نیستند. برگها نیز معطر می باشند و اغلب در مصارف دارویی و آشپزی از آن اسفاده می شود.. نیاز آبی رزماری پایین است و به خشکی و گرمای زیاد مقاوم است. این گیاه از طریق قلمه تکثیر می شود. از این گونه می توان به عنوان پرچین و یا کشت توده ای استفاده کرد.
اسطوخودوس گیاهی گلدار از جنس Lavandula و خانواده نعنائیان میباشد. این گیاه چند ساله و همیشه سبز است و به طور معمول ارتفاع ۳۰ الی ۶۰ سانتیمتری دارد و می تواند به گستردگی تا ۱ متر برسد. برگها به رنگ سبز تیره است که دارای کرک های فراوانی هستند و به همین دلیل به رنگ خاکستری تا نقره ای دیده می شوند. این گیاه بسیار کم توقع و مقاوم به خشکی و کم آبی است و در خاکهای فقیر و آهکی و کم آب به خوبی رشد میکند. در خاکهایی با pH بیشتر از ۷، آهکی و سنگین (رسی) خوب رشد میکند. همچنین این گیاه به آفات و نماتد مقاوم میباشد. باید توجه داشت که این گیاه به شوری آب نیز تا حدی مقاوم است و میتوان آن را در نقاطی که دارای تشعشع شدید آفتاب است مانند حاشیه آسفالتها کشت نمود.
آناترا گیاهی است بومی آمریکا، از خانواده گل مغربی با گلهایی صورتی از جنس Oenothera و خانواده Onagraceae است. این گیاه دارای ریزوم (ساقه زیر زمینی) بوده که همزمان با رشد گیاه و حرکت این ریشه ها در زیر زمین باعث گسترش رشد گیاه می شود. آناترا گیاهی است چند ساله، که به دلیل گلدهی سریع و تولید دانه و مقاومت بالایی که نسبت به گرما و خشکی دارد مناسب مناطق گرم و خشک است. ارتفاع این گیاه بین ۳۰- ۵۰ سانتی متر است و گل های زیبای صورتی رنگ و معطر آن در اوایل تابستان تا اوایل پاییز شکوفا می شوند.
گلدهی به صورت شبانه روزی انجام می شود اما گل ها در هنگام تابش نور خورشید در ساعات پایانی روز، بسته می شوند. به انواع خاکها مقاوم است و معمولا زیستگاه طبیعی این گیاه، نواحی صخره ای، مناطق جنگلی، شیب ها و نواحی کنار جاده با خاک های فقیر است.
ب- ساماندهی و اصلاح ساختار فضای سبز موجود
درختان نقش مهمی در شکل گیری ساختار فضای سبز یک مجموعه دارند. در دانشگاه حکیم سبزواری ساختار اصلی فضای سبز بیشتر براساس گونه هایی چون اقاقیای توپی و جنگلی(Robinia Pseudoacacia)، نارون(Ulmus Glabra)، کاج سیاه (Pinus Nigra)و سرونقره ای(Cupressus arizonica) تعریف شده است. در این میان با توجه به اینکه گونه اقاقیای توپی و جنگلی از نیاز آبی نسبتا بالا و دیرزیستی به نسبت پایین تری برخوردار است، لازم در طول یک دوره ۵-۱۰ ساله نسبتا به اصلاح و جایگزینی این گونه با گونه های مناسب و مقاوم تر به خشکی اقدام نمود. علاوه بر این گونه های پیشنهادی می بایست از ویژگی های منظرساز مطلوب نظیر فرم، گلدهی و حتی میوه دهی و عملکرد مناسب نظیر سایه اندازی برخودار باشند.
با بررسی های انجام شده و در نظر گرفتن تمامی این شرایط، گونه باران طلایی یا کوئل روتریا (Koelreuteria paniculata) برای کاشت و اصلاح فضای سبز موجود انتخاب شد. درخت باران طلایی گیاهی خزان کننده با ارتفاع ۹ تا ۱۲ متر از خانواده Sapindaceae است. درخت باران طلایی یک درخت مقاوم به خشکی و تنش های محیطی است و میتواند گرما را تحمل کند، همچنین توانایی رشد در خاک های فقیر را نیز دارد. این گیاه به دلیل فرم و سایه اندازی مطلوب مناسب ایجاد فضای سبز است. علاوه بر این درخت در تابستان یا پاییز گل های زرد رنگ بسیار زیبایی تولید میکند و برگ هایی شبیه پر دارد. این درخت یک درخت زینتی بسیار زیبا و محبوب است. درخت باران طلایی برگ ها، گل ها و میوه های بسیار زیبایی به وجود میآورد و از این درخت برای تزیین باغچه ها، فضای سبز، پارک ها و … استفاده میشود. برگ ها و گل های این درخت خواص درمانی دارند و در طب سنتی از آن ها استفاده میشود، همچنین در صنایع از برگ ها و گل های درختچه باران طلایی نیز استفاده میشود.
در این بخش علاوه بر گونه باران طلایی از دو گونه توت نرک(Morus alba) و سنجد زینتی (Eleagnus pungens) برای سایه اندازی و کاشت در حاشیه ها استفاده شده است.
شکل ۲۱- گونه سنجد زینتی
ج- برنامه ریزی برای توسعه هدفمند و بهره وری اقتصادی فضای سبز
یکی از برنامه های مهم برای بهره وری اقتصادی فضای سبز، استفاده از گونه های مقاوم و مثمر در کنار گونه های زینتی است. با توجه به اقلیم شهر سبزوار، گونه های مهم مثمری که قابلیت کشت را در مجموعه دارند عبارتند از: انواع درختان انگور، سنجد، بادام، توت سفید و شاه توت و عناب.
این گونه ها علاوه بر اینکه می توانند به عنوان سایه انداز استفاده شوند، به دلیل مقاومت به خشکی و کم آبی از قابلیت سازگاری بالایی به شرایط منطقه دارند. بدین منظور در طرح فضای سبز دانشگاه حکیم سبزواری از ۳۵۰ اصله گونه انگور برای کاشت آزمایشی در حاشیه مسیر های منتهی به خوابگاه دانشجویان استفاده شد.
کاشت گونه انگور در روز درختکاری
۲- اقدامات علمی و اجرایی در خصوص زیرساخت های آبیاری و اجرای طرح آبیاری تحت فشار
با توجه به اینکه کشور ایران در مناطق خشک و نیمه خشک کره خاکی قرار گرفته است همیشه با مشکل کم آبی و بحران آب روبروست که در این راستا دو مشکل اساسی وجود دارد .
۱- بارندگی کم و تبخیر و تعرق بالا
۲- پایین بودن راندمان آبیاری حدود ۳۸ % ،
لذا باید سعی نمائیم تا از آبیاری سنتی فاصله گرفته و به آبیاری مدرن و مکانیزه روی آوریم تا بتوانیم راندمان آبیاری را افزایش و تولید را بالا ببریم و سطح زندگی و درآمد جوامع روستایی را ارتقاء بدهیم . برای این منظور باید از سیستم مدرن و مکانیزه یا همان روش آبیاری تحت فشار استفاده نمود. آبیاری تحت فشار روش جدیدی از آبیاری است که در آن آب با فشار وارد لوله های اصلی و فرعی شده و از سوراخهایی که به آنها قطره چکان ، آب پاش ، آب فشان و یا نازل می گویند، به صورت قطره یا ذرات ریز خارج می شود وبدین طریق از تلفات آب در عمل انتقال به درون مزرعه جلوگیری و آب به اندازه ای که لازم است به مزرعه و محصول داده می شود . آبیاری تحت فشار به دو روش آبیاری بارانی و قطره ای تقسیم می گردد که راندمان آبیاری در روش بارانی از ۳۲% به ۷۰% و در روش قطره ای به ۹۰% افزایش می یابد .
آبیاری بارانی
سیستم آبیاری بارانی روشی است که در آن آب تحت تاثیر فشار ایجاد شده بوسیله ارتفاع مخزن و یا موتور پمپ ، وارد لوله های مسیر شده و از طریق آب پاش ها به اطراف پخش می شود .این روش آبیاری بعلت شرایط آب و هوایی سبزوار و دانشگاه و تبخیر بالای آب ، بسیار کم مورد استفاده قرار گرفته و سیستم های موجود نیز تا حد امکان در حال حذف و جایگزینی با آبیاری قطره ای می باشد.
آبیاری قطره ای یکی از روشهای پیشرفته و تکامل یافته آبیاری تحت فشار می باشد که درآن ، آب به صورت قطره قطره توسط قطره چکان به میزان لازم در اختیار درختان و انواع محصولات وجینی قرار می گیرد و فقط منطقه ی اطراف ریشه را خیس می کند ، در واقع در این روش با مصرف حداقل آب ، نیاز آبی گیاه تامین می گردد .
اجرای آبیاری قطره ای در دانشگاه حکیم سبزواری
با آبیاری قطرهای به نسبت آبیاری به روش سنتی به مقدار زیادی در مصرف آب صرفه جویی می شود. این در حالی است که آبیاری قطرهای بدلیل صرفهجویی در مصرف آب و امکان آبیاری در اراضی شیبدار بدون نیاز داشتن به تسطیح و جلوگیری از جریان سطحی آب و فرسایش خاک و محافظت از گیاه در مقابل یخبندان ناشی از سرمای زودرس میتواند به عنوان یک راهبرد اصولی در حوزه کشاورزی استفاده شود. آبیاری قطره ای آسانترین راه آب دادن به هر گیاه است و کمبود رطوبت خاک را قبل از پیدایش مکش بالاتر در اثر مصرف آب به وسیله گیاه از طریق تبخیر و تعرق، بر طرف میسازد.
این سیستم آبیاری در بیشتر مناطق فضای سبز دانشگاه (حدود ۲۵۰۰۰۰ متر مربع) مورد استفاده قرار گرفته که تنها در یک مورد آن در دو محوطه اصلی دانشگاه که در اولویت اجرایی روز درختکاری سال ۱۳۹۷ قرار گرفت جهت ۱۱۰۰۰ متر مربع فضای سبز حدود ۳۰۰۰۰ متر طولی لوله آبیاری قطره ای خریداری شد که اجرای طرح آبیاری قطره ای آن در اسفند ماه شروع شده و عملیات آن رو به اتمام می باشد.
اهداف طرح اجرای آبیاری تحت فشار
- بطور کلی مزایای اجرای این طرح را بطور خلاصه و تیتر وار می توان بدین صورت معرفی نمود:
- افزایش راندمان آبیاری و صرفه جویی بسیار بالا در مصرف آب
- عدم تشکیل رواناب سطحی
- تنظیم میزان آب مورد نیاز برای انواع کشت ها در فصول مختلف زراعی
- یکنواختی مناسب پخش آب در سطح مزرعه و عدم نیاز به زهکشی مزرعه
- افزایش محصول در مقایسه با آبیاری سنتی
- عدم نیاز به تسطیح اراضی
- توزیع یکنواخت آب
- افزایش کمی و کیفی محصول
- سهولت در انجام عملیات زراعی
- قابل استفاده برای تمامی گیاهان
- کنترل فرسایش خاک و رواناب سطحی
- جلوگیری از سله بستن و حفظ پوکی خاک
- عدم نیاز به ایجاد نهرهای خاکی درون مزرعه و نهرهای زهکشی
- امکان انجام آبیاری همراه با کود پاشی و سمپاشی و پخش یکنواخت آنها
- عدم نیاز به نیروی کارگری زیاد به دلیل ثابت بودن اجزای سیستم
- وارد نشدن بذر علفهای هرز به مزرعه به دلیل انتقال آب از طریق لوله ها
- عدم امکان رویش بذر علفهای هرز به دلیل مرطوب شدن تنها بخشی از سطح خاک اطراف ریشه
اجرای آبیاری قطره ای در دانشگاه حکیم سبزواری
۳ – برگزاری روز درختکار – اسفند ۱۳۹۷
روز درخت کاری و پاسداشت فضای سبز در سال ۱۳۹۷ در دانشگاه حکیم سبزواری با حال و هوایی متفاوتی برگزار شد.
پس از جلسه مورخه ۵/۱۲/۱۳۹۷ و تاکید اعضاء جلسه مبنی بر برگزاری مراسم درختکاری ، روز درخت کاری با عنوان آیین درخت کاری در برنامه های دانشگاه قرار گرفت. سرزمین ایران ازطرفی دارای طبیعتی است با شکوه و متنوع از سویی دیگر صاحب قومیت و تنوع فرهنگهای بالنده، از این رو دانشگاه حکیم سبزواری در اقدامی شایسته در مراسم روز درخت کاری بر همگرایی و همنشینی هویت و طبیعت تأکید نموده وبرای اولین بار کاشت نمادین درخت همراه با نغمه خوانی آئینهای ماندگار تکریم طبیعت در تقویم خود ثبت کرد . این مراسم که در فضای باز اجرا شد با حضور دانشجویان و اعضای هیأت علمی و همکاران دانشگاهی و گروه آئینی بنی-تاک از تربت جام جلوه ای دیگر برخود گرفت.
پس از ارائه سخنرانیها که تأکیدی جدی بر حفظ منابع طبیعی و اهمیت درخت در ساخت تمدن ایرانی اسلامی بود ، نوبت به اجرای آئئینی کاشت و برداشت توسط گروه موسیقی آئینی بنی تاک از شهرستان تربت جام رسید.
آئئین کاشت و برداشت بیانگر جلوه های ارزشمند از احترام متقابل انسان ایرانی به طبیعت و مخصوصاً گیاه و درخت است که در طول تاریخ این احترام متقابل توانسته تمدن و توسعه پایدار را در این اقلیم متنوع تثبیت نماید.
در پایان کاروان نغمه سازان آئینی در محوطه دانشگاه بر راه افتاده و کاشت درختان که گزارش مفصل آن در صفحات گذشته به استحضار رسید در کنار آوای دلنشین و آسمانی آنان انجام گرفت.
برگزاری روز درخت با گروه آئینی بنی تاک از تربت جام در دانشگاه حکیم سبزواری