دهمین جلسه گفتارپژوهی با موضوع «آسیب‌شناسی تربیت دینی در دانشگاه حکیم سبزواری» برگزار شد.
این جلسه با حضور دانشجویان و اساتید دانشکده علوم انسانی دانشگاه حکیم سبزواری برگزار شد. دکتر باقری‌نیا در این جلسه گفت: « خودپنداری دانشجوها با ورود به دانشگاه عوض می‌شود. دیگر نگاه آن‌ها به خویشتن با کودکِ پیش از ورود به دانشگاه متفاوت می‌شود. دیگر روش‌هایی که مقصودشان شکل‌دهی به شخصیت است، در امر تربیت ایجاد اختلال می‌کند.» وی افزود: «این روش‌ها بر اساس این تصور بنا شده‌اند که با تغییر دادن محیط بیرونی می‌توانیم هر تغییری را در اشخاص ایجاد کنیم. اما این فقط درباره کودکان ناتوان ذهنی امکان‌پذیر است. این روش‌ها ،شکل دادن رفتار ، تلقین و تحمیل را در پیش می‌گیرند.»
وی با تقسیم ارزش‌های تربیتی به دو دسته «ارزش‌ها مناسکی» و «ارزش‌های دانشی ـ اخلاقی» گفت: « با نظر به اینکه دانشگاه کانون دانش است مهم این است که بیشتر بر ارزش‌های دانشی‌اخلاقی تأکید شود. این ارزش‌ها عبارتند از: سخن‌محوری، نه سخنگو محوری، دید باز نسبت تضارب آرا، اصطکاک اندیشه‌ها، انصاف علمی، امانت‌ورزی علمی» وی همچنین با بیان مبانی علمی و بررسی آسیب‌های روش‌های فعلی تربیت در محیط دانشگاهی نتیجه گرفت که: « دانشگاه نسبت به اندیشه های مختلف و بررسی علمی آن‌ها پذیرا باشد و زمینه بحث علمی بین رویکردهای مختلف را فراهم کند. انصاف علمی امانت‌ورزی علمی به عنوان ارزش‌های دینی ـ اخلاقی در دانشگاه نهادینه شوند.» وی با بیان اینکه به کارگیری شیوه‌های تهدید و تحویل در محیط دانشگاه کارساز نیست. گفت: «دانشجو باید به عنوان یک انسان عامل و دارای حق انتخاب دیده شود. انتخاب دانشجو حتی اگر موافق مدیران و مسئولان دانشگاه نباشد باید مورد احترام آن‌ها قرار گیرد. با این احترام می‌توان به تربیت دینی بدون آسیب‌های بیان شده دست یافت.»
دین، دانشگاه و تربیت سه رأس این موضوع هستند.
دین ـ دانشگاه: از دید دانشگاه به دین: نگرش عقلانی و دانشورانه
عقل و دین دو قضیه کاملاً جدا از هم نیستند.
دین به دانشگاه: دانشگاه اسلامی: جنبه دانشی و جنبه ارزشی دارد.
ارزش‌های دانشی اخلاقی و ارزش‌های مناسکی
با نظر به اینکه دانشگاه کانون دانش است مهم این است که بیشتر بر ارزش‌های دانشی‌اخلاقی تأکید شود.
ارزش‌های اخلاقی‌دینی:
1) سخن‌محوری، نه سخنگو محوری
2) دید باز نسبت تضارب آرا
3) اصطکاک اندیشه‌ها
4) انصاف علمی
5) امانت‌ورزی علمی
آسیب:
- استیلای ارزش‌ها مناسکی نقطه آسیب است.
- بسندگی و خودبسنده
- تک گویی
- سخنگو محوری
- بی‌انصافی علمی
راه برون‌رفت از اختلال در رابطه دانشگاه و دین،
بهینه: مواجهه عقلانی
اختلال: ارزش‌های مناسکی
- تفکیک دین از دینداران: وقتی عده ای دیندار با افراط و ظاهرگرایی رابطه دین و دانشگاه را دچار اختلال کنند، چنین بروزی از دین ممکن است باعث
دین را دین داران می‌فهمند، اما دین را دینداران نمی‌سازند. با معیارها باید سلامت دینداران را شناسایی کرده و عده‌ای از آن‌ها را از دیگران بشناسیم.
تربیت و دانشگاه: از دانشگاه و تربیت: خودپنداری دانشجوها با ورود به دانشگاه عوض می‌شود. دیگر نگاه آن‌ها به خویشتن با کودک پیش از ورود متفاوت می‌شود. دیگر روش‌های شکل‌دهی به شخصیت ایجاد اختلال می‌کند.
نگاه به دانشگاه از تربیت: تحول شخصیتی باید در محیط دانشگاهی رخ دهد.
اختلال: مهندسی رفتار: با تغییر دادن محیط بیرونی می‌توانیم هر تغییری را در اشخاص ایجاد کنیم. اما این فقط درباره کودکان ناتوان ذهنی امکان‌پذیر است.
1) شکل دادن رفتار
2) تلقین
3) تحمیل
راه برون‌رفت: بازاندیشی در مفهوم تربیت بر حسب تعامل
ارتباط میان دین و تربیت:
نقطه بهینه: تحول ایمانی
تربیت به دین: تحول باید رخ دهد
تربیت با تحمیل و تغییرات مکانی متفاوت است.
نقطه اختلال: تسلب اسلامی
ایمان با اسلام تفاوت دارد: اسلام می‌تواند مصلحتی و ظاهری باشد اما ایمان یک امر حقیقی است.
برون‌رفت: نشان دادن خرد و زیبایی‌ها در ایمان: دیدن کرامت آدمیان، نیکو سخن گفتن با آن‌ها، عدالت ورزیدن،
نتیجه‌گیری:
دانشگاه نسبت به اندیشه های مختلف و بررسی علمی آن‌ها پذیرا باشد
زمینه بحث علمی بین رویکردهای مختلف را فراهم کند
انصاف علمی
امانت‌ورزی علمی
ارزش‌ها مناسکی نباید غالب بر ارزشی‌اخلاقی باشد
تفکیک دین از دینداران
معیارهای درجه اول مهم هستند.
به کارگیری شیوه‌های تهدید و تحویل در محیط دانشگاه کارساز نیست.
دانشجو باید به عنوان یک انسان عامل و دارای حق انتخاب دیده شود.
گشودن خرافه‌پردازی روش مناسبی برای دانشجوها نیست.
انتخاب دانشجو حتی اگر موافق مدیران و مسئولان دانشگاه نباشد باید مورد احترام آن‌ها قرار گیرد.
نویسنده ی گزارش: علی ششتمدی
