هپاتیت چیست؟
هپاتیت(به انگلیسی: Hepatitis) به معنی التهاب در پارانشیم کبد است و می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که بعضی از آن‌ها قابل سرایت هستند و برخی مسری نیستند. از عوامل ایجاد هپاتیت می‌توان به ¹افراط در مصرف الکل، ²اثر برخی داروها، آلودگی به باکتری و ویروس اشاره نمود. هپاتیت ویروسی منجر به عفونت کبدی می‌شود.
علائم بیماری هپاتیت
علائم بیماری هپاتیت در مردان
علائم بیماری هپاتیت در مردان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی و ضعف عمومی بدن
- تب و لرز
- تغییر رنگ پوست به رنگ زرد
- کم اشتهایی
- تغییر رنگ چشم به زرد
- درد شکم و ناحیه کبد
- تهوع و استفراغ
- افزایش حجم شکم
- تیرگی رنگ ادرار
- رنگ تیره مدفوع
علائم بیماری هپاتیت در زنان
علائم بیماری هپاتیت در زنان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی و ضعف عمومی بدن
- تب و لرز
- تغییر رنگ پوست به رنگ زرد
- تغییر رنگ چشمبه سفید (زردی چشم)
- درد شکم و ناحیه کبد
- تهوع و استفراغ
- افزایش حجم شکم
- کاهش اشتها
- تیرگی ادرار
- رنگ تیره مدفوع
همچنین، هپاتیت می‌تواند روی سیکل قاعدگیزنان نیز تأثیرگذار باشد و ممکن است باعث تغییرات در سیستم ایمنی زنان شود.
انواع هپاتیت و راه های انتقال ان
در حال حاضر ۸ نوع از این ویروس شناخته شده‌است.
هپاتیت نوع A
هپاتیت نوع B
هپاتیت نوع C
هپاتیت نوع D (همیشه همراه با نوع B)
هپاتیت نوع E
هپاتیت نوع F
هپاتیت نوع G
هپاتیت نوع H
هپاتیت نوع A بیشتر از طریق خوردن غذا و نوشیدن آبی که با مدفوع آلوده در تماس بوده یا در اثر تماس مستقیم با فرد آلوده به ویروس منتقل می‌شود. این بیماری بیشتر در کشوری‌هایی با درآمد پایین و متوسط که وضعیت بهداشتی نامناسبی دارند دیده می‌شود. نشانه‌های این بیماری زود برطرف می‌شوند و معمولاً بیشتر افراد بهبود پیدا می‌کنند. اما می‌تواند موجب نارسایی کبد شود که کشنده است. هپاتیت نوع A معمولاً به‌صورت موج‌های عفونی و به‌صورت همه‌گیری در مناطقی که دارای آب و خوراک آلوده هستند ایجاد می‌شود. نمونه آن، همه‌گیری هپاتیت A در سال ۱۹۹۸ در شانگهای است که ۳۰۰۰۰۰ نفر دچار عفونت شدند. پس از این همه‌گیری چین، جمعیت خود را واکسینه کرد.
⬆️هپاتیت نوع B بیشتر از طریق مادر به کودک در هنگام تولد و زایمان، در اثر تماس کودک با کودک، یا از طریق سوزن و سرنگ‌های آلوده، خال‌کوبی، سوراخ‌کاری بدن، یا آلوده شدن از طریق خون‌آلوده و…منتقل می‌شود.
⬆️هپاتیت نوع C و D نیز در اثر تماس با خون‌آلوده مانند استفاده مشترک از سوزن و سرنگ یا در اثر تزریق خون‌آلوده ایجاد می‌شود. فقط افرادی که دچار هپاتیت B هستند (۵٪ افرادی که دچار عفونت مزمن نوع B می‌شوند) به عفونت هپاتیت نوع D مبتلا می‌شوند.
⬆️هپاتیت نوع E در اثر خوردن و نوشیدن غذا و آب آلوده ایجاد می‌شود. این نوع هپاتیت بیشتر در شرق و جنوب آسیا رایج است و به‌ویژه می‌تواند برای زنان باردار خطرناک باشد.
آزمایش هپاتیت
از دیگر نکات مهم در مورد این ویروس این است که به تدریج به کبد آسیب🗡 می‌رساند. یک کبد سالم مواد شیمیایی مورد نیاز بدن را می‌سازد و مواد سمی را از خون خارج می‌کند. در صورت ابتلا به این بیماری کبد ملتهب می‌شود و بافت طبیعی تخریب شده به جای آن بافت فیبری و فرسوده می‌ماند.
پس از تشخیص پزشک آزمایش کبد انجام می‌گیرد. این کار از طریق آزمایش‌های خون، سونوگرافی و نمونه‌برداری از کبد انجام می‌شود که کار بسیار آسانی است و از طریق بی‌حسی موضعی و با یک سوزن نمونه‌گیری انجام شده و بیمار حداکثر یک روز در بیمارستان بستری می‌شود. پژوهشگران ایرانی نانو ابزار کاغذی را برای آنالیز DNAابداع کردند که قادر به تشخیص سریع و ارزان بیماری‌هایی همچون هپاتیت B و ناباروری در مردان است.
پیشگیری هپاتیت
در هپاتیت، پیشگیری بهترین راه است. برای جلوگیری از انتشار این ویروس کارهای زیر ضروری به نظر می‌رسد:
¹•زخم و بریدگی‌های پوست را خودتان پانسمان کنید. در صورت نیاز به کمک برای پانسمان زخم از دستکش استریل استفاده شود.
²•شستن مرتب دست‌ها قبل از خوردن غذا و بعد از رفتن به دستشویی.
³•در صورتی که به این بیماری مبتلا هستید، خون، پلاسما و اعضای بدن و بافت اهداء نکنید.
⁴•عدم استفاده از لوازم شخصی دیگران به‌طور مشترک.
⁵•☆به یاد داشته باشید غیر از واکسن نوع B این بیماری، این بیماری واکسن و درمان کامل ندارد. از این رو پیشگیری از آلودگی دیگران با عمل به توصیه‌های بهداشتی بر عهدهٔ شما است.
⁶•ویروس از طریق ایزوپروپیل الکل، نور خورشید (پرتو فرابنفش)، پرتو گاما، گرما، بتا-پروپیولاکتون، و فرمالدهید به راحتی از بین می‌رود. بنابراین شستن و ضد عفونی کردن سطوح آلوده با این مواد علاوه بر هپاتیت B از هپاتیت A ویروس HIV هپاتیت C پاپیلوما انسانی و بیماری‌های دیگر که از طریق خون و سطوح تیز آلوده وارد بدن می‌شوند نیز پیشگیری می‌کند.
⁷•غذاهای حاوی جگر، باید کاملاً پخته شوند تا از ابتلا به هپاتیت E جلوگیری شود.
⁸○دفع مناسب فاضلاب در جامعه.
درمان هپاتیت
در هپاتیت A استراحت در بستر در طی دوران حاد، مصرف غذاهای مغذی، داروهای ضد ویروسی مانند اینترفرون پگیله و ریباویرین، تجویز سرم قندی و دادن مایعات کافی، و رعایت اصول بهداشتی مهم است.
تجویز ایمنوگلوبولین B و استفاده از داروی ضد ویروسی تنوفوویر در هپاتیت B بلافاصله پس از تماس خونی با فرد هپاتیت می‌تواند مؤثر باشد.
هپاتیت C درمان قطعی و واکسن ندارد و خطرناکترین نوع هپاتیت است.واکسن هپاتیت نوع E به‌طور گسترده در دسترس نیست. واکسن هپاتیت نوع B تا ۲۰ سال مصونیت ایمنی می‌دهد.