تاریخچه نهاد:
سابقه نهاد در دانشگاهها به زمان حضرت امام خمینی (ره) بر می گردد. پس از انقلاب فرهنگی و بازگشایی دانشگاهها بمنظور جلوگیری از توطئه هایی که در صدد جدا کردن دو قشر روحانی و دانشگاهی از یکدیگر بودند، امام راحل (ره) اندیشه وحدت حوزه و دانشگاه را پایه گذاری کردند. براساس این اندیشه حضور روحانیان آگاه و خوش فکر ، در دانشگاهها ضروری بنظر می رسید و پس از آن بود که نمایندگان امام در دانشگاههای مهم کشور، فعالیت خود را آغاز کردند.
پس از ارتحال جانگداز حضرت امام (ره) با توجه به توسعه دانشگاهها بدستور حضرت آیت الله خامنه ای ، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها تأسیس گردید و اولین اساسنامه آن در سال ۱۳۶۹ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. پس از آن اساسنامه دیگری بنابر مقتضیات و نیازهای جدید، تدوین و در سال ۱۳۷۲ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید که اینک مبنای کار نهاد نمایندگی می باشد.
مقام معظم رهبری در جلسه پرسش و پاسخ که در تاریخ ۲۲/۲/۱۳۷۷ در دانشگاه تهران برگزار گردید، فرمودند : قبل از زمان من هم این نهاد بود، من آمدم و در واقع این نهاد را مقداری ویراستاری کردم.
معرفی:
نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها حسب عنایت و دستور حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی) با هدفی متعالی و در راستای ایجاد دانشگاه مؤمن و متعبد به هدایت الهی و در راستای تبیین ارزشهای اسلامی و تعمیق آگاهیهای دینی و اعتقادی دانشجویان و دانشگاهیان و بر اساس مصوبه نهایی اسفندماه سال ۱۳۷۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر ایجاد سازمانی جدید برای تحقق منویات معظم له، بر اساس اهداف و وظایف معین تشکیل گردید که در کلیه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به انجام وظایف مصرح در اساسنامه می‌پردازد.
نهاد نمایندگی در دانشگاهها در جهت نیل به این اهداف و وظایف الهی دو اصل مهم و اساسی را فراروی خود قرار داده است:
۱ـ تأکید و تلاش جدی بر حرکتهای زیربنایی و عمیق فرهنگی در راستای رشد و توسعه اندیشه‌ها و آگاهیهای دینی و اسلامی دانشجویان و دانشگاهیان.
۲ـ ایجاد و تقویت روحیه تحرک و مشارکت فعال دانشجویان و دانشگاهیان در عرصه فعالیتهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در سطح جامعه و دانشگاهها.
بر همین اساس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها با اهتمام و جدیت تمام نسبت به برنامه‌ریزی و ایجاد هماهنگی و ارتباط با نهادها و تشکلهای دانشجویی اقدام نموده و در جهت ایجاد ارتباط با اساتید و نیروهای فرهنگی و مذهبی گامهای مؤثری برداشته است.
اساسنامه نهاد:
مقدمه
بر اساس دستور رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت ا… خامنه ای مد ظله العالی مبنی بر تجدید نظر در اساسنامه شورای نمایندگان و دفاتر آنها در دانشگاهها
( موضوع مصوبه شماره ۱۳۶۸/ د .ش مورخ ۲۸/۴/۶۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی و اصلاحیه های آن ) و ایجاد سازمان جدیدی برای تحقق اهداف مورد نظر معظم له« نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها » با این اهداف ‚ وظایف و سازمان تشکیل می شود :
ماده ۱
نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها که در این اساسنامه اختصارا « نهاد نمایندگی » نامیده می شود ‚ نهادی است که زیر نظر معظم له در کلیه دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به انجام وظایف مصّرح در اساسنامه می پردازد.
ماده ۲ – اهداف
توسعه و تعمیق آگاهی ها و علایق اسلامی دانشجویان و دانشگاهیان و تبیین ارزشهای اسلامی.
ایجاد وگسترش فضای معنوی و اسلامی در دانشگاهها و رشد فضائل اخلاقی در دانشگاهیان.
رشد بینش سیاسی در محیط دانشگاهها .
حمایت وهدایت فکری تشکلهای دانشجویی و دانشگاهی .
حاکمیت بخشیدن به ارزشهای اسلامی و انقلابی در سطوح اجرایی و علمی.
مقابله با ترویج عقا ئد وافکار انحرافی و هجوم فرهنگی و تقویت روح خودباوری و استقلال فکری .
تقویت پیوند حوزه و دانشگاه .
ماده ۳ – وظایف
تبیین مسایل سیاسی ‚ اجتماعی و فرهنگی از طریق برگزاری جلسات ‚ سخنرانی و بحث و مناظره ‚ نشر مقالات و جزوات و مانند آن.
انجام دادن مسئولیتهای روحانیت در محیط دانشگاه مانند اقامه نماز جماعت و برپایی مجالس و محافل مذهبی و اهتمام به تعظیم شعائر اسلامی و مراسم دینی.
اجرای برنامه های آموزشی ‚ پژوهشی و تربیتی در زمینه علوم و معارف اسلامی از قبیل :
برگزاری گردهمایی ها ونشست های تخصصی ‚ جلسات پاسخ به سوالات ‚ نشر مقالات و جزوات و فعالیتهای فوق برنامه و مانند آن.
حضور فعال در میان دانشجویان و دانشگاهیان به منظور راهنمایی وارشاد فکری و اخلاقی و پاسخ گویی به مسایل شرعی.
هدایت تشکلها و نهادها و حرکتهای اسلامی دانشجویی و دانشگاهی و تقویت فعالیت های اسلامی در دانشگاه.
مطالعه و بررسی وضع دینی و اعتقادی و گرایشهای فرهنگی و سیاسی در محیط دانشگاه و علل ضعفها و نارسا ئیها برای دستیابی به راه حلهای مناسب.
بسط فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر و اقامه نماز در دانشگاهها .
همکاری با نهادها و مراکز حوزوی و دانشگاهی و پشتیبانی از آنها برای تقویت پیوند حوزه و دانشگاه.
گزینش علمی و عمومی استادان دروس معارف اسلامی و نظارت بر کیفیت ارائه آن دروس و ارزیابی عملکرد آنان.
تایید رئیس پیشنهادی گروه معارف اسلامی قبل از معرفی به رئیس دانشگاه .
نظارت بر رعایت موازین اسلامی و ارزشهای انقلاب در امور اداره دانشگاهها ‚ تشکلها وفعالیتهای فرهنگی و سیاسی – اجتماعی مراکز هنری و ورزشی و خوابگاههای دانشگاهی و نیز نشریات داخلی دانشگاه.
بررسی مقررات ‚ آیین نامه ها و بخشنامه ها ی راجع به امور فرهنگی در مراکز آموزش عالی و مؤسسات وابسته از نظر انطباق با معیارها و ارزشهای اسلامی و انقلاب اسلامی .
حمایت از نیروهای متخصص و متعهد در دانشگاه.
اعلام نظر کتبی در باره خلافهای بین متون جزوات درسی و مباحث راجع به مبانی ارزشها و دیدگاهها ی دینی و اسلامی از طرف دفتر مرکزی نهاد ‚ به مسئولان ذیربط ‚ برای اصلاح .
تبصره :
مسئول نهاد در هر دانشگاه ‚ نظرها و تذکرات خود را در هر یک از موارد برای بررسی و اقدام لازم کتبا به رئیس یا مسئولان دانشگاه یا مرکز آموزش عالی اعلام می دارد ‚ در صورت عدم موافقت یا عدم اعتنا ‚ موضوع به شورای نمایندگان احاله می شود تا با حضور طرفین بررسی و تصمیم نهایی اتخاذ شود.
۱۵٫ عضویت نماینده ای از نهاد در شورای عالی برنامه ریزی و نماینده ای در هیئت نظارت وبازرسی شورای عالی انقلاب فرهنگی و نمایندگانی در هیئتهای عالی گزینش استاد وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت بهداشت ‚ درمان و آموزش پزشکی ‚ این چهار نماینده به پیشنهاد رئیس نهاد و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب خواهد شد .
ماده ۴
ارکان نهاد نمایندگی عبارتند از :
شورای نمایندگان مقام معظم رهبری .
ریاست نهاد.
دفاتر نمایندگان در دانشگاهها.
ماده ۵
شورای نمایندگان مقام معظم رهبری ‚ عالیترین مرجع سیاست گذاری نهاد است و اعضای آن را رهبر معظم انقلاب اسلامی منصوب می کند.
ماده ۶
رئیس نهاد برترین مسئول اجرائی نهاد است وباپیشنهاد شورای نمایندگان توسط مقام معظم رهبری برای مدت سه سال تعیین می شود.
ماده ۷
مسئول دفتر نمایندگی در دانشگاه ‚ مسئولیت اداره دفتر و اجرای وظایف نهاد در حیطه دانشگاه را بر عهده دارد و زیر نظر رئیس نهاد و در چارچوب برنامه ها و آئین نامه ها ی ابلاغ شده از سوی وی ‚ فعالیت می کند.
ماده ۸
نصب و عزل مسئولان دفاتر نمایندگی در دانشگاهها پس از مشورت با رئیس دانشگاه به پیشنهاد رئیس نهاد و تصویب شورای نمایندگان و حکم رئیس شورا صورت می گیرد.
ماده ۹
وظایف شورای نمایندگان :
تصویب سیاستها و خط مشئ ها ‚ نمودار تشکیلاتی و شرح وظایف قسمتها .
پیشنهاد رئیس نهاد به مقام معظم رهبری .
تصویب برنامه و تهیه و تنظیم بودجه و ترازنامه سالانه و ارائه آن برای تصویب به مراجع ذیصلاح.
نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورای نمایندگان و عملکرد نهاد .
نصب و عزل مسئولان دفاتر نمایندگان در دانشگاه با امضای رئیس شورای نمایندگان پس از پیشنهاد رئیس نهاد و مشورت با رئیس دانشگاه.
تصویب تشکیلات دفاتر نمایندگی و محدوده وظایف شعب وابسته در چارچوب اساسنامه .
ماده ۱۰
وظایف و اختیارات رئیس نهاد :
اداره کلیه امور نهاد در چار چوب اساسنامه و مقررات .
اجرای مصوبات شورای نمایندگان .
نظارت برحسن اجرای وظایف دفاتر و واحد ها و فعالیتهای جاری نهاد در دانشگاهها و پیگیری اشکالات و تخلفات احتمالی.
پیشنهاد برنامه محتوایی و طرحهای اجرایی برای تصویب در شورای نمایندگان .
تهیه و ابلاغ آیین نامه ها و بخش نامه ها به دفاتر نمایندگی در دانشگاهها برای انجام وظایف محول .
پیشنهاد نصب و عزل مسئولان دفاتر در دانشگاهها پس از مشورت با رئیس دانشگاه در هر مورد به شورای نمایندگان برای صدور حکم .
تهیه سیاستها ‚ خط مشئ ها ‚ نمودار تشکیلاتی و شرح وظایف قسمتها و ارائه به شورای نمایندگان برای تصویب .
تدوین و تهیه برنامه ‚ بودجه و ترازنامه سالانه و ارائه به شورا.
نصب و عزل معاونان و مسئولان داخلی نهاد .
تشکیل شورایی از صاحب نظران حوزه و دانشگاه به منظور بررسی طرحها و برنامه ها ی محتوایی نهاد.جذب و تربیت فضلای روحانی برای تصدی مسئولیتها در نهاد نمایندگی .
ماده ۱۱
هیئت رئیسه دانشگاه با حضور مسئول دفتر نمایندگی نسبت به هرگونه پشتیبانی و تامین نیازهای دفتر اعم از نیروی انسانی وفضا و تجهیزات در چارچوب امکانات دانشگاه ‚ تصمیم گیری و اقدام می کند.
وظایف نهاد:
بر اساس آیین نامه اجرایی نهاد ،مسئولیت کلیه امور مربوط به فعالیت هایی که محتوای فرهنگی – دینی دارند،اعم از برنامه ریزی و اجرا، به عهده نهاد بوده و این فعالیتها با هماهنگی مدیریت دانشگاه اجرا می شود و عبارتند از :
۱٫ اقامه نماز جماعت و امور مساجد در نماز خانه ها وهیئتها.
۲٫ دعوت از روحانیون و مبلغین آگاه (ماه مبارک رمضان ‚ ماه محرم ‚ ایام فاطمیه و …. )
۳٫ امور مربوط به تبیین احکام شرعی و برگزاری مراسم و سخن رانیهای مذهبی و ….
۴٫ برگزاری گردهماییها ( نشست ‚ سخنرانی ‚ پرسش و پاسخ ‚ میزگرد ‚ مناظره و هم اندیشی و …. ).
۵٫ برگزاری مسابقات فرهنگی و مذهبی و برنامه های ادبی و هنری ویژه موضوعات مذهبی.
۶٫ برگزاری کلاسهای آموزشی متون دینی و معارف اسلامی (نهج البلاغه ‚ صحیفه سجادیه و ….).
۷٫ تدوین وانتشار نشریات و جزوات دینی.
۸٫ ایجاد و تقویت کتابخانه و نوارخانه مذهبی.
۹٫ برگزاری اردوهای آموزشی ‚ تربیتی و زیارتی.
۱۰٫ انجام مشاوره های دینی ‚ اخلاقی ‚ خانوادگی و …. ( به صورت حضوری و مکاتبه ای ).
۱۱٫ برگزاری برنامه های قرانی ( حفظ ‚ قرائت ‚ مفاهیم ‚ تفسیر ‚ شبی با قران و …. ).
۱۲٫ تبیین فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر.
