تاب‌آوری سازمانی به عنوان توانایی سازمان در پیش‌بینی، اجتناب و تعدیل مثبت در برابر اختلالات و تغییرات محیطی تعریف می‌شود.
این توانایی شامل ظرفیت سازمان برای بازگرداندن کارایی پس از اختلال و ایجاد قابلیت‌های لازم قبل از پاسخ به بحران است.
تاب‌آوری در بحران‌ها یکی از مفاهیم کلیدی در مدیریت بحران به شمار می‌رود و توجه زیادی به سازمان‌های تاب‌آور به عنوان اجزای مهم تاب‌آوری جامعه معطوف شده است.
ویژگی‌های سازمان‌های تاب‌آور
سازمان‌های تاب‌آور به دلیل برنامه‌ریزی مؤثر، آمادگی و انعطاف‌پذیری بالا، قادرند بحران‌ها را با هزینه‌های کم پشت سر بگذارند.
ارتقاء تاب‌آوری موجب رشد افراد و بهبود مهارت‌های خودمدیریتی و دانش بیشتر می‌شود.این مفهوم برای اولین بار توسط هالینگ در سال ۱۹۷۳ در زمینه اکولوژی مطرح شد و سپس در حوزه سوانح نیز تعاریف متعددی از آن ارائه گردید.
اهمیت تاب‌آوری سازمانی
جوامع، سازمان‌ها و افراد در شرایط محیطی متنوع و در حال تغییر قرار دارند. این شرایط می‌تواند فرصت‌های قابل توجهی برای موفقیت فراهم کند، اما همچنین تهدیدات جدی نیز ایجاد نماید.
انواع رویدادها مانند خطرات طبیعی، ناآرامی‌های سیاسی و بی‌ثباتی اقتصادی می‌توانند عملکرد سازمان‌ها را تهدید کنند. بنابراین، توسعه تاب‌آوری در سیستم‌های سازمانی ضروری است.
سازمان‌ها باید با چالش‌هایی مانند بلایای طبیعی، قطع برق و معضلات تهدیدکننده سلامت مواجه شوند.
این مشکلات تنها محدود به بحران‌های بزرگ نیستند؛ اختلالات کوچک روزمره نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند.
لذا، سازمان‌ها باید ریسک‌های عملیاتی را مدیریت کرده و تاب‌آوری فرایندهای حیاتی کسب‌وکار را تقویت کنند.
شاخص‌ها و موانع تاب‌آوری سازمانی
برخی از شاخص‌های کلیدی برای ارزیابی تاب‌آوری شامل پیش‌بینی، مقاومت و انطباق هستند. همچنین، موانع اصلی بر سر راه ارتقای تاب‌آوری عبارتند از:
1.آگاهی محدود از محیط: شناسایی حوادث بالقوه و پیامدهای آن‌ها.
2.عدم توانایی در شناسایی نقاط آسیب‌پذیر:اجزای کلیدی که آسیب دیدن آن‌ها خسارت جبران‌ناپذیری ایجاد می‌کند.
3.فقدان توانمندی در ایجاد انطباق‌پذیری:ظرفیت انطباق که به فرهنگ و پویایی یک سازمان بستگی دارد.
تاب‌آوری سازمانی شامل توانایی مواجهه با ریسک‌ها، انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات و برگزاری فعالیت‌ها در محیط‌های مختلف است.
