تاب‌آوری ملی به عنوان یک مفهوم چندبعدی در ادبیات تحقیق، به توانایی یک جامعه در مواجهه با ناملایمات و بحران‌ها اشاره دارد.
تاب‌آوری ملی به توانایی یک کشور در مواجهه با بحران‌ها، تهدیدات و چالش‌های مختلف اطلاق شده است.
این مفهوم شامل قابلیت‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است که به یک ملت اجازه می‌دهد تا نه تنها از بحران‌ها عبور کند، بلکه بهبود یافته و به سمت پیشرفت حرکت کند.
ابعاد تاب‌آوری ملی
۱.اقتصادی: تاب‌آوری اقتصادی به معنای توانایی یک کشور در حفظ ثبات اقتصادی در برابر نوسانات جهانی، بحران‌های مالی یا بلایای طبیعی است.
این شامل تنوع در منابع درآمدی، مدیریت صحیح منابع طبیعی و ایجاد زیرساخت‌های مقاوم می‌شود.
۲. اجتماعی: تاب‌آوری اجتماعی به انسجام و همبستگی اجتماعی اشاره کرده است.
جوامع با روابط قوی‌تر و شبکه‌های اجتماعی فعال‌تر معمولاً بهتر می‌توانند در برابر چالش‌ها مقاومت کنند. آموزش و پرورش، فرهنگ و مشارکت اجتماعی از جمله عوامل کلیدی در این بعد هستند.
۳. سیاسی: تاب‌آوری سیاسی به توانایی نظام‌های سیاسی در پاسخ به بحران‌ها و حفظ ثبات سیاسی اشاره دارد.
دموکراسی پایدار، شفافیت و پاسخگویی از جمله ویژگی‌هایی هستند که به تقویت تاب‌آوری سیاسی کمک می‌کنند.
۴. فرهنگی: فرهنگ یک ملت می‌تواند نقش مهمی در تاب‌آوری آن ایفا کند. ارزش‌ها، باورها و سنت‌ها می‌توانند به مردم کمک کنند تا در زمان‌های سخت امیدوار بمانند و با چالش‌ها مقابله کنند.
در دنیای امروز، کشورهای مختلف با چالش‌های متعددی از جمله تغییرات اقلیمی، نابرابری‌های اقتصادی، جنگ‌ها و بحران‌های بهداشتی مواجه هستند.
این چالش‌ها می‌توانند بر تاب‌آوری ملی تأثیر بگذارند. اما از سوی دیگر، این چالش‌ها می‌توانند فرصت‌هایی برای نوآوری و پیشرفت نیز فراهم کنند.
تاب‌آوری ملی نه تنها به معنای مقاومت در برابر بحران‌هاست بلکه شامل یادگیری از تجربیات گذشته و تقویت نقاط قوت برای آینده است.
کشورهایی که بر روی تقویت ابعاد مختلف تاب‌آوری خود کار می‌کنند، قادر خواهند بود تا بهتر با چالش‌های پیش‌رو مواجه شوند و به سمت توسعه پایدار حرکت کنند.
اصول هفتگانه تاب‌آوری ملی در این زمینه به شرح زیر است:
۱. عرق ملی: این اصل به احساس تعلق و هویت ملی اشاره دارد که می‌تواند در زمان بحران‌ها موجب همبستگی و همکاری اجتماعی شود.
۲. خوش‌بینی: خوش‌بینی به عنوان یک ویژگی روانشناختی، می‌تواند افراد را در مواجهه با چالش‌ها مقاوم‌تر کند و امید به آینده را تقویت نماید.
۳. همبستگی اجتماعی: این اصل بر اهمیت روابط مثبت میان اعضای جامعه تأکید دارد که می‌تواند در زمان‌های بحرانی به حمایت متقابل منجر شود.
۴.اعتماد سیاسی: اعتماد به نهادهای سیاسی و دولتی می‌تواند به افزایش مشارکت اجتماعی و کاهش احساس ناامنی کمک کند.
۵.مدیریت منابع: توانایی مدیریت منابع اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به عنوان یکی از ارکان تاب‌آوری ملی شناخته می‌شود که باید در شرایط بحرانی حفظ گردد.
۶. سازگاری و نوآوری: توانایی جامعه برای سازگاری با تغییرات و ایجاد نوآوری‌های جدید در پاسخ به چالش‌ها، از دیگر اصول کلیدی تاب‌آوری ملی است.
۷. آمادگی برای بحران: این اصل شامل برنامه‌ریزی و آمادگی برای مواجهه با بحران‌ها و تهدیدات خارجی است که می‌تواند از طریق آموزش و تمرینات مستمر تقویت شود.
این اصول نه تنها بر جنبه‌های روانشناختی بلکه بر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی نیز تأکید دارند و نشان‌دهنده‌ی یک رویکرد جامع برای تقویت تاب‌آوری ملی هستند.
