تاب آوری نظام سلامت به توانایی، قابلیت و ظرفیت پیش بینی، پیشگیری، جذب، تطبیق و تغییر نظام سلامت به هنگام مواجهه با شرایط چالش برانگیز اشاره دارد.

تاب آوری نظام سلامت به معنای توانایی و ظرفیت این سیستمبرای پیش‌بینی، پیشگیری، جذب، تطبیق و تغییر در مواجهه با بحران‌ها و شوک‌ها است.

این مفهوم شامل عناصر کلیدی خاصی مانند آمادگی، پاسخ‌دهی، یادگیری و بازسازی می‌باشد که به حفظ و ارتقای خدمات بهداشتی در شرایط بحرانی کمک می‌کند.

نظام سلامت باید بتواند به سرعت به چالش‌های مختلف مانند شیوع بیماری‌ها، بلایای طبیعی یا بحران‌های اقتصادی واکنش نشان دهد.

این تاب‌آوری نیازمند زیرساخت‌های قوی، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های دیجیتال و مدیریت مؤثر منابع انسانی و مالی است.

همچنین، توجه به عوامل اجتماعی و اقتصادی که بر سلامت تأثیر می‌گذارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

برای تقویت تاب‌آوری نظام سلامت، باید بر همکاری بین‌المللی، افزایش شفافیت در فرآیندهای تأمین و توزیع تجهیزات پزشکی و همچنین توسعه سیاست‌های عادلانه برای دسترسی به خدمات بهداشتی تأکید شود.

ایجاد یک چشم‌انداز بلندمدت که فراتر از واکنش‌های فوری باشد، برای تضمین پایداری نظام سلامت ضروری است.

این مفهوم چند بعدی بوده و در طول زمان تغییر کرده است.

تاب آوری نظام سلامت به توانایی سیستم بهداشتی و درمانی در مقابله با چالش ها و بحران های گوناگون اشاره دارد.

این مفهوم شامل آمادگی، پاسخ دهی و بازیابی سریع نظام سلامت در برابر تهدیدات و اختلالات است.

مولفه های تاب آوری نظام سلامت

تقویت تاب آوری نظام سلامت مستلزم افزایش تاب آوری شش بلوک ساختاری آن است:

1. حاکمیت و رهبری 2. ارائه خدمات 3. نیروی انسانی سلامت 4. مدیریت دارو و تجهیزات پزشکی 5. اطلاعات سلامت 6. تامین مالی

چالش ها و راهکارها

نظام سلامت ایران با چالش های متعددی در زمینه تاب آوری نسبت به اثرات تغییرات اقلیمی مواجه است. برخی از این چالش ها عبارتند از:

– افزایش بروز بیماری های واگیردار و غیرواگیردار – افزایش آسیب پذیری گروه های آسیب پذیر جامعه – کمبود منابع مالی و تجهیزات پزشکی

برای مقابله با این چالش ها، اصلاحاتی در سطوح کلان، متوسط و خرد در داخل و خارج نظام سلامت ضروری است.

این اصلاحات شامل موارد زیر می شود:

– افزایش آگاهی عمومی و آموزش جامعه

– تقویت همکاری های بین بخشی

– بهبود مدیریت منابع و تخصیص بهینه آن ها

– ارتقای نظام مراقبت های بهداشتی اولیه

– توسعه زیرساخت های بهداشتی و درمانی

ارزیابی تاب آوری نظام سلامت

برای ارزیابی تاب آوری نظام سلامت، ابزارهای مختلفی طراحی شده است.

یکی از این ابزارها، ابزار ارزیابی تاب آوری نظام سلامت ایران است که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفته است. این ابزار به اندازه گیری تاب آوری نظام سلامت ایران در مواجهه با شرایط چالش برانگیز می پردازد و الگوی مفهومی برای تحلیل کیفی در نظام سلامت ارائه می دهد.

نظام سلامت باید قادر به پاسخگویی سریع و موثر به بحران ها باشد. این شامل وجود منابع کافی، نیروی انسانی آموزش دیده و زیرساخت های مناسب است.

پیشگیری از بروز بحران ها و آمادگی برای مواجهه با آن ها از جمله عوامل مهم تاب آوری است. این امر نیازمند برنامه ریزی دقیق، آموزش عمومی و ایجاد سیستم های هشدار سریع است.

مطهره پرنیان مشاو و مددکار اجتماعی در ادامه آورده است همکاری بین نهادهای مختلف، از جمله دولت، سازمان های غیردولتی و جامعه، به تقویت تاب آوری کمک می کند. هماهنگی در ارائه خدمات و تبادل اطلاعات از اهمیت بالایی برخوردار است.

تامین منابع مالی پایدار برای نظام سلامت در زمان بحران می تواند به کاهش آسیب ها و تسریع در بهبود وضعیت کمک کند.

با توجه به این عوامل، ارزیابی تاب آوری نظام سلامت می تواند به شناسایی نقاط قوت و ضعف آن کمک کرده و زمینه ساز بهبود مستمر باشد.

نویسنده : نسیم حیدری