سبزوار به عنوان یک شهر فرهنگی و تاریخی در ایران، نقش مهمی در حفظ و گسترش فرهنگ ایرانی ایفا کرده است.
این شهر با پذیرش ماموریت ملی تاب آوری فرهنگی، تلاش می‌کند تا با استفاده از ظرفیت‌های دانشگاه حکیم سبزواری و جایگاه فرهنگی خود، همبستگی و آگاهی را افزایش دهد و مهارت‌های لازم برای سازگاری با شرایط مختلف را آموزش دهد.
تاب آوری فرهنگی در سبزوار به معنای پاسداری از دارایی‌های فرهنگی و جلوگیری از اضمحلال آنها در برابر چالش‌های داخلی و خارجی است.
این شهر با تاریخچه غنی خود، به عنوان پایتخت نثر فارسی شناخته شده و در حفظ زبان فارسی نقش مهمی داشته است.
همچنین، سبزوار به عنوان یک شهر فرهنگی، می‌تواند با ایجاد موزه‌هایی مانند موزه نثر فارسی، هویت شهروندان را تقویت کند و تاب آوری شهری را افزایش دهد.
این تلاش‌ها نشان می‌دهد که سبزوار می‌تواند به عنوان یک الگوی موفق برای تاب آوری فرهنگی در ایران عمل کند.
مولفه‌های تاب آوری فرهنگی در سبزوار
– تاریخ اجتماعی شیعه
– ورزش پهلوانی
– آداب و آیین کویر
– میراث فرهنگی
این مولفه‌ها نشان‌دهنده تلاش سبزوار برای ارتقای تاب آوری فرهنگی بر اساس هویت ایرانی است.
تاب آوری هویت محور به توانایی افراد در مواجهه با چالش‌ها و بحران‌ها با تأکید بر هویت شخصی و اجتماعی آنها اشاره دارد.
این مفهوم چندوجهی است و بر چگونگی حفظ و تطبیق هویت افراد و سازمان‌ها در مواجهه با ناملایمات یا تغییرات تمرکز دارد.
تاب آوری هویت محور شامل عناصری مانند عزت نفس، خودکارآمدی، تمایز مثبت، و تداوم است و به عنوان توانایی فرد یا جامعه برای حفظ ساختار هویتی تعریف می‌شود که مقابله با تهدیدات را تسهیل می‌کند و تغییرات را در عین حفظ معنا جذب می‌کند.
ابعاد تاب آوری هویت محور
۱. هویت فردی: افراد با هویت قوی و مشخص، معمولاً در مواجهه با بحران‌ها بهتر عمل می‌کنند. آنها می‌توانند از تجربیات خود برای حل مسائل استفاده کنند و احساس کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند[.
۲. هویت اجتماعی: ارتباطات اجتماعی و شبکه‌های حمایتی نقش مهمی در تاب آوری هویت محور دارند. وجود خانواده، دوستان، و جامعه‌ای که فرد را حمایت کند، می‌تواند به تقویت تاب آوری کمک کند[۱].
۳.سبک‌های هویتی: سبک‌های مختلف هویتی (مانند سبک اطلاعاتی، هنجاری، و سردرگم-اجتنابی) تأثیر مستقیم بر تاب آوری دارند. افرادی با سبک اطلاعاتی معمولاً بهتر از دیگران قادر به مقابله با چالش‌ها هستند.
عوامل مؤثر بر تاب آوری هویت محور
– درون فردی: شامل ویژگی‌های شخصیتی مانند خودآگاهی، اعتماد به نفس، و مهارت‌های حل مسئله است.
– خانوادگی: همبستگی خانوادگی، حمایت عاطفی، و وجود یک محیط خانوادگی پایدار از جمله عوامل مؤثر هستند.
– عوامل محیطی: دسترسی به شبکه‌های حمایتی اجتماعی، امکانات آموزشی و فرهنگی نیز بر تاب آوری تأثیر دارد.
ماموریت ملی تاب آوری دانشگاه حکیم سبزواری به طور کلی بر تاب‌آوری فرهنگی هویت‌محور متمرکز است.
این ماموریت با هدف تقویت هویت فرهنگی و اجتماعی جامعه از طریق ترویج ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی طراحی شده است.
دانشگاه حکیم سبزواری این ماموریت را به تأیید وزارت علوم رسیده است و هدف آن ایجاد همبستگی، افزایش آگاهی و آموزش مهارت‌های لازم برای سازگاری و پیشرفت در شرایط مختلف است.
این ماموریت شامل ۹ کارگروه است که هر یک اهداف و برنامه‌های خاص خود را دنبال می‌کنند.
این ماموریت نه تنها به تقویت فرهنگ همکاری و همبستگی در میان اعضای جامعه دانشگاهی کمک می‌کند، بلکه با برگزاری کارگاه‌ها و رویدادهای مختلف، سطح آگاهی عمومی را در مورد تاب‌آوری اجتماعی و فرهنگی ارتقا می‌دهد.
دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب آوری ایران، به عنوان مشاور عالی در ماموریت ملی تاب آوری فرهنگی دانشگاه حکیم سبزواری فعالیت می‌کند او با تأسیس خانه تاب آوری، که اولین وبسایت تخصصی تاب آوری روانشناختی در ایران است، نقش مهمی در ترویج مفهوم تاب آوری در کشور ایفا کرده است.
دانشگاه حکیم سبزواری نیز به عنوان پرچمدار تاب آوری فرهنگی در ایران شناخته شده است و مأموریت ملی تاب آوری فرهنگی را بر عهده دارد.
دکتر محمدرضا مقدسی بعنوان مدیر و موسس خانه تاب آوری، در زمینه تاب آوری فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است. او تاکنون بالغ بر ۴۰ عنوان کتاب در این زمینه ترجمه و منتشر کرده است.
این کتاب‌ها شامل موضوعاتی مانند تاب آوری کودکان، زنان، و جوانان می‌شود.
او به عنوان داور و سخنران کلیدی در کنگره‌های بین‌المللی حضور داشته و در ترویج تاب آوری در ایران نقش مهمی ایفا کرده است.او در برنامه‌های رادیو و تلویزیون به عنوان کارشناس حضور داشته و جوایزی برای برنامه‌هایش دریافت کرده است.
