تحقق تاب آوری ملی و فرهنگی به معنای ایجاد و تقویت ظرفیت‌های یک کشور و جامعه برای مواجهه با چالش‌ها، بحران‌ها و تغییرات گوناگون، و حفظ هویت، انسجام و پیشرفت است.
این فرایند شامل ابعاد مختلفی از جمله اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می‌شود و نیازمند همکاری و هماهنگی بین دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی است.
تاب‌آوری ملی به توانایی یک کشور در بازسازی، تطبیق و ادامه حیات در مواجهه با چالش‌ها و بحران‌ها اطلاق می‌شود.
این مفهوم شامل مدیریت بحران و افزایش توانایی‌های جامعه برای پیشگیری از آسیب‌ها است.
اهمیت تاب‌آوری ملی در کاهش خسارات جانی و مالی و حفظ هویت فرهنگی و اجتماعی کشور نمایان می‌شود.
تحقق تاب‌آوری ملی به معنای ایجاد ظرفیت در یک کشور برای مقابله با چالش‌ها، حفظ ثبات و بازسازی سریع پس از بحران‌ها است.
این امر مستلزم تقویت زیرساخت‌های حیاتی، نظام‌های اقتصادی و اجتماعی پایدار و افزایش همبستگی اجتماعی است.
دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی باید با هم همکاری کنند تا توانایی‌های ملی برای پاسخگویی و غلبه بر بحران‌ها به نحو احسن تقویت شود.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های قوی مانند حمل و نقل، ارتباطات و بهداشت، همراه با آموزش و پرورش، مدیریت بحران و ترویج فرهنگ مشارکت، از مؤلفه‌های کلیدی در دستیابی به تاب‌آوری ملی است.
تاب‌آوری ملی به کشورها کمک می‌کند تا با کاهش آسیب‌پذیری در برابر شوک‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، از هویت فرهنگی و اجتماعی خود محافظت کنند.
تاب آوری اقتصادی شامل حفظ رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در شرایط بحرانی است، در حالی که تاب آوری سیاسی به معنای حفظ ثبات سیاسی و مدیریت بحران ها از طریق نهادهای دموکراتیک قوی و حکومت داری شفاف است.
جوامعی که دارای روابط قوی و شبکه‌های اجتماعی فعال هستند، معمولاً بهتر می‌توانند در برابر چالش‌ها مقاومت کنند.
چشم‌انداز تاب‌آوری ملی، آینده‌ای است که در آن جوامع به‌طور جمعی، عادلانه و کارآمد با شرایط در حال تغییر سازگار می‌شوند و شوک‌ها را کاهش می‌دهند.
دانشگاه حکیم سبزواری به عنوان یک نهاد آموزشی پیشرو در ایران، مأموریت ملی تاب‌آوری فرهنگی را با هدف تقویت هویت فرهنگی و اجتماعی جامعه بر عهده گرفته است.
این مأموریت در مهرماه ۱۴۰۳ به دانشگاه ابلاغ شد و شامل ترویج ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی برای افزایش توانایی جامعه در مواجهه با چالش‌ها و بحران‌ها می‌باشد.
دانشگاه با استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی سبزوار، که به عنوان پایتخت نثر فارسی شناخته می‌شود، تلاش دارد تا همبستگی اجتماعی را تقویت کرده و مهارت‌های لازم برای سازگاری در شرایط مختلف را آموزش دهد.
مؤلفه‌های کلیدی این مأموریت شامل تاریخ اجتماعی شیعه، ورزش پهلوانی، آداب و رسوم زندگی در کویر و میراث فرهنگی است.
این مؤلفه‌ها به عنوان ابزارهایی برای تقویت هویت فرهنگی جامعه و افزایش تاب‌آوری در برابر چالش‌ها طراحی شده‌اند.
دانشگاه حکیم سبزواری با برگزاری دوره‌های آموزشی متنوع برای تربیت مربیان و تسهیلگران تاب‌آوری، به دنبال ایجاد فضایی است که در آن یادگیری از اشتباهات تشویق شود و مهارت‌های حل مسئله و تفکر انتقادی تقویت گردد.
برگزاری هفته تاب‌آوری فرهنگی با عنوان “از فرد تا فرهنگ” نیز یکی از اقدامات مهم دانشگاه است که به منظور پاسداری از دارایی‌های فرهنگی و ارتقای آگاهی عمومی برگزار می‌شود.
این رویداد فرصتی برای تبادل نظر میان پژوهشگران و اساتید برجسته کشور فراهم می‌آورد و می‌تواند به عنوان الگویی موفق برای دیگر دانشگاه‌ها و شهرهای ایران مطرح گردد.
دانشگاه حکیم سبزواری امیدوار است که با اجرای این برنامه‌ها، نقش مؤثری در تقویت تاب‌آوری فرهنگی در کشور ایفا کند.
مولفه‌های تاب‌آوری ملی شامل زیرساخت‌های قوی، آموزش و پرورش، مدیریت بحران و فرهنگ مشارکت است.
زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی قوی، سرمایه‌گذاری در حمل و نقل، ارتباطات و بهداشت، و آموزش و پرورش به عنوان رکن اصلی تاب‌آوری ملی، همگی موجب می‌شوند کشور در برابر بحران‌ها مقاوم‌تر شود. مدیریت بحران با برنامه‌ریزی دقیق و شناسایی تهدیدات، و فرهنگ مشارکت با افزایش حس مسئولیت‌پذیری، از دیگر عوامل حیاتی هستند.
تاب آوری اقتصادی هم به روایتی به توانایی یک کشور در حفظ رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در شرایط بحرانی اطلاق شده است.
این امر مستلزم تنوع در منابع درآمدی، مدیریت صحیح منابع طبیعی و ایجاد زیرساخت‌های مقاوم است.
تاب آوری اجتماعی هم که از ابعاد بسیار مهم تاب آوری ملی است به انسجام و همبستگی اجتماعی باز میگردد.
جوامع با روابط قوی‌تر و شبکه‌های اجتماعی فعال‌تر معمولاً بهتر می‌توانند در برابر چالش‌ها مقاومت کنند.
آموزش و پرورش، فرهنگ و مشارکت اجتماعی از عوامل کلیدی در این بعد هستند.
تاب آوری سیاسی هم بعنوان یکی دیگر از مولفه های تاب آوری ملی به توانایی نظام‌های سیاسی در پاسخ به بحران‌ها و حفظ ثبات سیاسی گفته شده است.
تاب آوری فرهنگی به معنای انتقال و تبادل ارزش‌ها، آداب و رسوم، هنرها و ایده‌ها بین فرهنگ‌های مختلف است.
این نوع تاب‌آوری به توانایی یک جامعه یا گروه برای حفظ، انطباق و بازسازی هویت فرهنگی خود در مواجهه با چالش‌ها و تغییرات اجتماعی، اقتصادی یا سیاسی گفته می‌شود.
ایران به عنوان کشوری با تاریخ و فرهنگ غنی، نمونه‌ای از تاب‌آوری فرهنگی را به نمایش می‌گذارد.
تنوع فرهنگی در ایران به این تاب‌آوری کمک می‌کند، زیرا افراد با تجربیات و دیدگاه‌های مختلف می‌توانند از یکدیگر بیاموزند.
در پایان یادآور میگردد دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب آوری بعنوان مشاور عالی در اجرای این ماموریت ملی تاب آوری منصوب شده است.
