تاب آوری (resiliency) اینترنت ایران

ایران به عنوان یکی از کشورهای معدود دارای توانمندی های خاص در تاب آوری (Resiliency) در فضای اینترنت شناخته می شود.

بر اساس آمار سال ۲۰۲۴، ۷۸٫۶ درصد جمعیت ایران از اینترنت استفاده می کنند که این رقم بالاتر از میانگین جهانی (۷۰٫۵ درصد) است.

این پوشش گسترده نشان دهنده زیرساخت های اینترنتی نسبتا توسعه یافته در کشور است که می تواند به عنوان پایه ای برای مقاومت در برابر اختلالات عمل کند. همچنین، وجود شبکه ملی اطلاعات (NIN) به عنوان یک سیستم داخلی مستقل، امکان کنترل ترافیک داده ها و کاهش وابستگی به زیرساخت های خارجی را فراهم می آورد این شبکه مشابه مدل هایی مانند NBN استرالیا است، اما با تمرکز بر حفظ امنیت و خودکفایی.

رشد چشمگیر ۲۲ هزار و ۵۸۰ درصدی تعداد کاربران اینترنت ایران از سال ۲۰۰۰ تاکنون که البته این روند ادامه دار است، گواه تلاش های گسترده برای توسعه زیرساخت های دیجیتال است.

این رشد سریع نه تنها نشان دهنده دسترسی گسترده به اینترنت است، بلکه بیانگر ظرفیت کشور در مقابله با چالش های فنی و افزایش تقاضا است.

علاوه بر این، ایران با وجود محدودیت های اعمال شده بر فضای مجازی ، توانسته است با توسعه پلتفرم های داخلی و تقویت شبکه های ملی، از وقفه در خدمات جلوگیری کند. این رویکرد، هرچند مورد بحث است، از جنبه ای به استقلال اینترنتی کشور کمک کرده است.

از جنبه فنی، سرعت اینترنت همراه ایران در سال ۲۰۱۹ در رتبه ۵۶ جهان قرار داشت، که نشان دهنده پیشرفت نسبی در زمینه پهنای باند و پایداری ارتباطات است.

وجود چندین ارائه دهنده خدمات اینترنتی محلی، باعث افزایش تنوع و کاهش آسیب پذیری در برابر حملات سایبری یا تحریم ها شده است.

این تنوع در زیرساخت ها، به عنوان یکی از اصول اساسی مقاومت اینترنتی، امکان توزیع بار ترافیک و جلوگیری از ایجاد نقطه شکست واحد را فراهم می کند.

شایان توجه اینکه استراتژی های امنیتی مانند فیلترینگ محتوا و محدودیت دسترسی به برخی پلتفرم های خارجی. اگرچه ممکن است به عنوان محدودیت تلقی شوند، اما از جنبه دیگری به حفظ استقلال فضای مجازی ایران و کاهش تهدیدات سایبری کمک می کنند.

این رویکردها در کنار سرمایه گذاری های اخیر برای بهبود زیرساخت های ابری و مراکز داده داخلی، بخشی از تلاش ها برای افزایش تاب آوری اینترنتی کشور هستند.

دکتر علیرضا صارمی مدرس دانشگاه و مترجم کتاب مزایای تاب آوری در پایان آورده است سیاست های داخلی، رشد فناوری و تنوع زیرساخت ها، ایران را در ردیف کشورهای دارای قابلیت مقاومت بالا در حوزه اینترنت قرار داده است.

ختم کلام اینکه ایراندارای آدرس اختصاصی تاب آوری در شبکه جهانی اینترنت است که در سال ۱۳۹۴ توسط مهندس فضل اله رنجبر در کرمانشاه رونمایی شده است.

ایران یکی از معدود کشورهایی است که در زمینه تاب آوری (resiliency) دارای آدرس اینترنتی اختصاصی به نام “خانه تاب آوری ایران” (www.resiliency.ir) می باشد.

هدف اصلی این رسانه، ارتقاء سلامت روانی و اجتماعی و ترویج مفاهیم مرتبط با تاب آوری در جامعه است. خانه تاب آوری ایران به هیچ سازمان دولتی یا غیردولتی وابسته نیست و به ارائه محتوای علمی و آموزشی در این حوزه می پردازد.