روزه‌داری با ایجاد چالش‌های جسمانی مانند کاهش مصرف کالری و تنظیم متابولیسم، سلول‌های بدن را به سازگاری با شرایط سخت وامیدارد.
این فرآیند سبب می‌شود سلول‌ها توانایی مقابله با استرس‌های اکسیداتیو و آسیب‌های سلولی را افزایش دهند.
مطالعات بالینی نشان می‌دهند روزه‌داری با بهبود شاخص‌هایی مانند قند خون، کلسترول و فشار خون، خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد که این خود پایه‌ای برای تاب‌آوری جسمانی است.
امتناع از غذا و نوشیدنی در ساعات مشخص به تقویت اراده و انضباط شخصی کمک می‌کنند.
این عمل می‌تواند به ایجاد حس کنترل بر تمایلات و نیازهای جسمانی منجر شود و فرد را قادر سازد تا در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات زندگی، بهتر عمل کرده و تاب آوری بیشتری داشته باشد.
با تمرین کنترل بر خواسته‌ها و نیازهای جسمانی، فرد قادر می‌شود احساس قدرت بیشتری نسبت به خود و توانایی‌هایش پیدا کند.
این تجربه نه تنها به افزایش اعتماد به نفس منجر می‌شود، بلکه باعث می‌شود فرد در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات زندگی مقاوم‌تر و پایدارتر باشد.
روزه باعث می‌شود که بدن به حالت استراحت و بازسازی برود. این فرآیند می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی، بهبود متابولیسم و افزایش انرژی منجر شود.
از جنبه روانی، روزه فرصتی برای تفکر عمیق‌تر و ارتباط با خود است. این زمان می‌تواند به فرد کمک کند تا احساسات منفی را مدیریت کرده و به آرامش ذهنی بیشتری دست یابد.
دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب آوری ایران گفت : روزه یک ابزار مؤثر برای تقویت تاب‌آوری جسمانی و روانی است.
روزه‌داری فرصتی برای تفکر عمیق‌تر و ارتباط با ابعاد معنوی زندگی فراهم می‌آورد که می‌تواند به بهبود سلامت روانی و افزایش تاب‌آوری کمک کند.
روزه به عنوان یک عمل خودارتقایی، موجب تقویت خودکارآمدی فرد می‌شود.
خودکارآمدی به معنای اعتماد به نفس و باور به توانایی در رسیدن به اهداف است و روزه، با ایجاد چالش‌هایی که نیازمند صبر و مقاومت است، این باور را در فرد تقویت می‌کند.
وقتی فرد موفق می‌شود در برابر تحریکات غذایی و نیازهای فیزیکی خود مقاومت کند، احساس قدرت و اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کند.
این تجربه می‌تواند به او کمک کند که در موقعیت‌های دیگر زندگی نیز با چالش‌ها به شکل مؤثرتری روبرو شود و با اطمینان بیشتری تصمیم‌گیری کند.
روزه همچنین به عنوان یک تمرین روحی و روانی، نقش مهمی در ارتقای تاب‌آوری فرد دارد.
روزه با گذاشتن فرد در موقعیت‌هایی که نیازمند تحمل گرسنگی و تشنگی است، این توانایی را در وی تقویت می‌کند. در طول ماه رمضان، فرد یاد می‌گیرد که چگونه در برابر نیازهای فیزیکی خود صبر کند و این تجربه به او کمک می‌کند که در شرایط دشوار زندگی نیز مقاومت کند. این تمرین روحی می‌تواند به فرد کمک کند تا در مواجهه با مشکلات بزرگ‌تر، بهتر عمل کند.
کاهش وزن ناشی از محدودیت کالری در دوره روزه، بار اضافی را از سیستم عضلانی-اسکلتی کم کرده و توان بدن را افزایش می‌دهد.
روزه‌داری به عنوان یک تمرین تحمل، فرد را با چالش‌های ذهنی مانند مقابله با گرسنگی و کنترل تکانه‌ها مواجه می‌کند. این فرآیند، اعتماد به نفس و خودکارآمدی را در او تقویت می‌کند، چرا که موفقیت در پشت سر گذاشتن محدودیت‌های روزه، حس توانمندی و تسلط بر خود را القا می‌کند.
علاوه بر این، روزه‌داری با کاهش علائم اضطراب و بهبود سلامت روان، ذهن را آماده مواجهه مؤثرتر با استرس‌های روزمره می‌سازد.
این تغییرات روانشناختی، اصل و اساسی برای افزایش تاب‌آوری در شرایط دشوار است.
محرومیت موقت از غذا در روزه‌داری، مغز را وادار به استفاده از ذخایر انرژی و تولید کتون‌بادی‌ها می‌کند که سوخت کارآمدتری برای سلول‌های عصبی است.
این امر نه تنها بهره‌وری مغز را افزایش می‌دهد، بلکه با تحریک سازگاری‌های عصبی، توانایی حل مسئله و تصمیم‌گیری را تقویت می‌کند.
البته در روزهای اول، کاهش گلوکز ممکن است باعث احساس خستگی یا سردرد شود، اما بدن پس از چند روز به این شرایط عادت کرده و تحمل بیشتری نشان می‌دهد.
روزه‌داری با ایجاد نظم در زمان‌های غذایی و کاهش مصرف مواد مضر مانند شکر و چربی، به تنظیم ریتم شبانه‌روزی بدن کمک می‌کند. نظم در زندگی، نه تنها بهبود سلامت جسمانی فرد را به همراه دارد، بلکه به او کمک می‌کند تا در سایر جنبه‌های زندگی نیز بهتر برنامه‌ریزی کند.
این نظم زیستی متابولیسم را بهبود می‌بخشد و سیستم ایمنی را تقویت کرده و از بروز التهاب‌های مزمن جلوگیری می‌کند.
تجربه روزه‌داری با تقویت صبر و قناعت، فرد را در مدیریت بهتر استرس‌های زندگی یاری می‌رساند که این خود عاملی سیار مهم برای افزایش تاب‌آوری جسمانی و روانی است.
روزه با ایجاد تعادل بین جنبه‌های جسمانی، روحی و اجتماعی زندگی، به فرد کمک می‌کند تا به موجودی کامل‌تر و متوازن تبدیل شود. این تعادل بهبود کیفیت زندگی فرد را به همراه دارد.
مشاور عالی دانشگاه در ماموریت ملی تاب آوری فرهنگی در خاتمه افزود : فردی که توانسته است در برابر نیازهای فیزیکی خود مقاومت کند، احتمالاً در برابر فشارهای اجتماعی و روابط انسانی نیز عملکرد بهتری نشان خواهد داد. لذا به جرات میتوان گفت روزه علاوه براینکه نوعی عبادت است، فرصتی برای تقویت نظم زیستی، خودکارآمدی و تاب‌آوری فردی است که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر کل زندگی فرد بگذارد.
